رونق تولید با توسعه کشت کلزا/ دوری از کشت تک محصولی

به گزارش گیلانستان گسترش کشت کلزا در استان هایی نظیر گیلان می تواند نوید بخش جانی تازه در شریان های کشاورزی این استان باشد. اندیشه توسعه مزارع زیبای کلزا با امواجی از گل‌های زرد بر ساقه های سبز قادر است طرحی نو در عرصه کشاورزی گیلان دراندازد. نقش استان گیلان به سبب شرایط اقلیمی مناسب در تولید محصولات راهبردی کشور چون برنج، چای و زیتون بر کسی پوشیده نیست و گردش چرخ معیشت بسیاری از گیلانیان در گرو رونق کشاورزی در این خطه سبز است. اما آنچه که در سال های اخیر موجب دل نگرانی کشاورزان شده، سایه دهشتناک خشکسالی هاست.

کم آبی معضل بزرگی است که آثارش حتی در استان پربارانی چون گیلان نیز مشاهده شده، از این رو تلاش برای مواجهه با این موضوع مد نظر کارشناسان و متولیان کشاورزی قرار گرفته است. گرایش به سمت تولید آن دسته از محصولات کشاورزی که نیاز کمتری به آب دارند، یکی از راهکارهایی است که در چنین شرایطی مورد توجه قرار می گیرد.

اهمیت کشت کلزا

با نگاهی کوتاه به نظرات کارشناسان و مقالات نوشته شده درباره این محصول در می یابیم که شواهدی مبنی بر مصرف این گیاه ارزشمند و روغنش در کشور هند، از حدود دو هزار سال پیش از میلاد مسیح وجود دارد. کلزا از گیاهان مهم مناطق معتدل به شمار می آید که دارای طیف نسبتاً وسیعی از سازگاری اقلیمی است. کارشناسان درصد روغن دانه این گیاه که از کیفیت تغذیه ای بالایی برخوردار است را ۲۵ تا ۵۵ درصد اعلام کرده اند. از این رو با توجه به وابستگی کشور به واردات دانه های روغنی و اهمیت ارتقای کیفیت روغن های نباتی در حفظ سلامت مردم و ضرورت تلاش برای تولید کنجاله به منظور رفع نیاز دام های کشور، کشت کلزا از اهمیت خاصی برخوردار است و در این میان استان گیلان می تواند نقش مهمی بر عهده داشته باشد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان، اردیبهشت ماه امسال با اشاره به رویکرد جهاد کشاورزی در راستای برنامه‌های اقتصاد مقاومتی کشور اظهار کرد: به منظور خودکفایی در تولید محصولات استراتژیک اقدام به توسعه و ترویج کشت دانه های روغنی با هدف تأمین روغن خوراکی کشور کرده‌ایم.

علی درجانی اعلام کرد: در سال زراعی جاری کشت محصول کلزا در اقصی نقاط استان گیلان به ویژه شهرستان رودبار انجام شده که نتیجه آن افزایش ۸ برابری سطح زیر کشت این محصول نسبت به سال گذشته بوده است‌در سال زراعی جاری کشت محصول کلزا در اقصی نقاط استان گیلان به ویژه شهرستان رودبار انجام شده که نتیجه آن افزایش ۸ برابری سطح زیر کشت این محصول نسبت به سال گذشته بوده است.

ضرورت توجه کشاورزان گیلانی به کشت کلزا

توجیه اقتصادی گسترش کشت کلزا مورد تأیید کارشناشان و فعالان این عرصه است.

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی گیلان در این باره اظهار کرد: کشت کلزا بسیار حائز اهمیت و دارای توجیه اقتصادی است.

جواد خضر ابراهیمی با بیان اینکه برای کشت این محصول تنها آیش زمین یعنی رفع خستگی آن باید انجام شود، ادامه داد: از سوی دیگر زمان کشت کلزا پاییز است یعنی وقتی که به آبیاری نیاز نیست. برداشت محصول نیز اواسط فروردین صورت می گیرد.

وی با اشاره به اینکه بندرانزلی نخستین شهر گیلان بود که کلزا در آن کشت شد، افزود: متاسفانه کشاورزان گیلانی تنها به کشت برنج در مدت زمان حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ روز اکتفا می‌کنند، در حالی که شالیکاران می‌توانند پس از جمع آوری شالی، زمین را شخم زده و آن را آماده کنند و بعد از حدود ۲۰ روز استراحت دادن به زمین به کشت کلزا بپردازند.

عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ایران با تأکید بر اهمیت حفظ اراضی کشاورزی و جنگلی از سوی دولت، تصریح کرد: روغن کلزا، روغنی طبیعی و ارگانیک است و از نظر بهره وری اقتصادی دارای ارزش فوق العاده است. همچنین باید توجه داشت که ذرت، سویا و کلزایی که از خارج کشور وارد می‌شود تراریخته است و مصرف آن عواقب خاص خودش را به دنبال دارد؛ در حالی که زمین‌های بایر با توجه به اینکه کشت کلزا به آب چندانی نیاز ندارد، می تواند به کشت این محصول اختصاص داده شود و با یک مدیریت صحیح از واردات کلزا بی نیاز شویم.

اهمیت وجود مدیریت مطلوب و توجه به آموزش

وی در ادامه براهمیت اعمال مدیریت صحیح در عرصه کشاورزی تأکید کرد و گفت: امسال به سبب نبود مدیریت مناسب، یک میلیارد متر مکعب آب اضافه از رودخانه سفیدرود به دریای خزر ریخته شد. در مورد کشت کلزا هم باید گفت تنها با مدیریت و برنامه ریزی مناسب می‌توان در این حوزه موفق بود.

حفظ و بقای کشاورزی در شرایط امروز نیازمند آموزش و به روزرسانی تجارب و اطلاعات استحفظ و بقای کشاورزی در شرایط امروز نیازمند آموزش و به روزرسانی تجارب و اطلاعات است. تبیین راهکارهای ارتقای کشت و کار و افزایش توجیه اقتصادی این حرفه در گرو توجه به آموزش است.

خضر ابراهیمی در این باره نیز گفت: متاسفانه رادیو و تلوزیون نسبت به موضوع آموزش به کشاورزان بی توجه است. در حالی که نیاز است کشاورزان با کشت نوین و طریقه بهربرداری نوین بدون استفاده از سموم و کودهای شیمیایی آشنا شوند.

وی با بیان اینکه واقعیت این است که تأثیر مفید و مطلوبِ آموزش‌ها با بهره مند شدن از تجارب بخش خصوصی و آن دسته از فعالان حوزه کشاورزی که با زبان خود کشاورز می‌توانند به انتقال دانش، اطلاعات و تجارب بپردازند، امکان پذیر می‌شود، ادامه داد: از آنجایی که نسبت به آموزش توجه کافی و مناسب وجود ندارد، کشاورزان برای اینکه کارشان توجیه اقتصادی داشته باشد به سمت مصرف بیشتر سموم و کود شیمیایی به منظور بالا بردن تناژ محصول روی می‌آورند. بدین ترتیب تولید محصول افزایش می‌یابد اما از سوی دیگر ورود این سموم شیمیایی به بدن موجب بیماری و به خطر افتادن سلامت مردم و افزایش هزینه‌های دولت در بخش بهداشت و درمان می‌شود.

مشکلات کلزا کاران

حرفه کشاورزی همواره با سختی و صبوری همراه بوده است. پای صحبت کلزا کاران اگر بنشینیم از مشکلاتی حرف می‌زنند که با آن دست به گریبان هستند. علی علیزاده از کشاورزان شهرستان رودبار که به کشت گندم و کلزا می‌پردازد در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: امسال در زمینی به مساحت ۹۸ هکتار به کشت کلزا پرداختم.

وی با بیان اینکه بذرپاشی در رودبار به سبب نوع خاک و شیب زیاد زمین و پاسخگو نبودن توان تراکتورهای در دسترس، به صورت دستی انجام می‌شود، گفت: نرسیدن به موقع بذر از جمله مشکلاتی است که با آن دست به گربیان هستیم.

علیزاده یادآور شد: بذرهایی که به ما تحویل می‌دهند از انواع مختلف هستند؛ برخی محصول می‌دهند و بعضی نمی‌دهند. از سوی دیگر وقتی کشت به صورت دیم انجام می شود باید به موقع تغذیه گیاه از طریق کود رسانی انجام شود اما کود در زمان مناسب به ما نمی‌رسد.

استقبال کشاورزان رودباری از کشت کلزا

کشت کلزا در شهرستان رودبار مورد توجه کشاورزان قرار گرفته است و سطح زیرکشت این دانه روغنی امسال در رودبار به حدود ۸۰۰ هکتار رسید که نشان دهنده افزایش ۸ برابری نسبت به سال گذشته است.

مسئول کشت دانه های روغنی جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه کشت کلزا به دلیل تولید روغن در کشور از اهمیت زیادی برخوردار است گفت: استان‌های کشور با توجه به سطح زیر کشت و میزان محصول تولیدی، رتبه بندی می‌شوند و از آنجایی که سطح کشت کلزا در استان گیلان و شهرستان رودبار در سطح ۸۰۰ هکتار است، لذا نسبت به سایر استان‌های کشور از رتبه بالایی برخوردار نیست.

سید اکبر رحیمی مقدم درباره پیشینه کشت کلزا در استان گیلان نیز اظهار کرد: از اواسط دهه ۷۰ در استان گیلان کشت کلزا آغاز شد اما به دلیل کشت ارقام دیررس با استقبال کشاورزان مواجه نشد به همین دلیل کشت کلزا در اراضی شالیزاری با مشکلاتی روبرو شد اما در شهرستان رودبار به سبب وجود شرایط مناسب از نظر آب، هوا و زمین از استقبال بیشتری برخوردار است.

وی همچنین ادامه داد: اراضی مناسب کشت کلزا در استان گیلان عمدتاً در شهرستان رودبار قرار دارد اما در صورت ایجاد سیستم زهکش مناسب برای اراضی شالیزاری می‌توان از این اراضی برای توسعه کشت استفاده کرد.

رحیمی مقدم با اشاره به اینکه سطح زیر کشت کلزا در استان گیلان ۸۰۰ هکتار است، افزود: در سال زراعی ۹۷-۹۸، ۵۵۰ تن دانه روغنی کلزا از ۸۰۰ هکتار در اراضی شهرستان رودبار تولید شده است و از این مقدار، امکان تولید ۲۶۰ تن روغن خالص وجود دارد و این مقدار نیاز ۱۷ هزار نفر در کشور را تامین می‌کنددر سال زراعی ۹۷-۹۸، ۵۵۰ تن دانه روغنی کلزا از ۸۰۰ هکتار از اراضی شهرستان رودبار تولید شده است و از این مقدار، امکان تولید ۲۶۰ تن روغن خالص وجود دارد و این مقدار نیاز ۱۷ هزار نفر در کشور را تامین می‌کند.

اهمیت ایجاد زیر ساخت‌های لازم

گسترش کشت کلزا در گیلان نیازمند فراهم آوردن شرایط مناسب و حمایت از کلزاکاران است در این باره نیز رحیمی مقدم توضیح داد: در صورت ایجاد زیرساخت‌های مناسب در اراضی کشاورزی استان و همچنین پیش بینی بسته‌های حمایتی امکان توسعه کشت این محصول در گیلان وجود دارد و از این طریق ضمن تأمین بخش قابل توجهی از نیاز کشور به روغن، کنجاله مورد نیاز دامداران هم فراهم خواهد شد. همچنین باید توجه داشت که در صورت توسعه کشت، ماده اولیه مورد نیاز کارخانه روغن کشی نیز در استان فراهم می‌شود.

وی ادامه داد: پیش بینی می‌شود در صورت تأمین ملزومات توسعه، سطح زیر کشت کلزا در گیلان به هفت هزار هکتار برسد.

مغفول ماندن ظرفیت‌های کشاورزی

گیلان در حوزه ظرفیت‌های کشاورزی، استانی برخوردار است اما متاسفانه تاکنون نتوانسته‌ایم از این پتانسیل ارزشمند به خوبی بهره مند شویم. ارتقای کشاورزی در توسعه گیلان و بهبود سطح زندگی مردم بسیار تاثیرگذار بوده و در این میان ترغیب علاقمندان و فعالان این حوزه به سمت کشت گیاهان سازگار با شرایط موجود و فراهم آوردن امکانات و تسهیلات مورد نیاز و تشویق کشاورزان می تواند سبب بهبود وضعیت اقتصادی استان و به وجود آمدن فرصت‌های شغلی جدید شود. و البته در این راستا توجه به سرمایه گذاری در بخش صنایع فرآوری محصولات کشاورزی هم می تواند نقش به سزایی در بالندگی اقتصاد گیلان داشته باشد.

انتهای پام/مهر