تلسکوپی که خریداری نمی شود

کلنگ احداث رصد خانه کوشیار گیلانی در رشت از ابتدای سال ۱۳۸۹ به زمین زده شده است. اما هنوز تکمیل و تجهیز نشده است.

به گزارش گیلانستان ۱۶اردیبهشت ماه، شهردار رشت از رصدخانه «کوشیار گیلانی» در حاشیه تالاب عینک بازدید کرد. در این بازدید که محمدحسن عاقل منش، عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر رشت نیز حضور داشت، وعده تکمیل و تجهیز بزرگترین رصدخانه و آسمان‌نمای شمال کشور در پرتال شهرداری رشت رسانه‌ای شد.

رصدخانه‌ای که طرح احداث آن به هشتم خرداد ماه ۱۳۸۶ می‌رسد، با پیشرفت فیزیکی ۹۰درصد بنا به اعلام پرتال شورای شهر رشت، همچنان نیمه‌کاره مانده و برای تکمیل و تجهیز آسمان‌نما و تجهیزات نجوم آن تلاش وافری در سال‌های اخیر نشده است.

*كوشيار گیلانی که بود؟

«کیا ابوالحسن کوشیار بن لبّان باشهری گیلانی» ریاضیدان و اخترشناس برجسته ایرانی، از بزرگ‌ترين عالمان ايران در رشته رياضيات و نجوم و هیات بود. وی در قرن چهارم هجری قمری و هم‌زمان با دوران «عضد الدوله» و «معز الدوله ديلمي»، از حکمرانان آل‌بویه، می‌زيست. گفته‌اند «علی بن احمد نسوی»، ریاضیدان مشهور قرن پنجم، شاگرد او بوده است. برخی منابع هم وی را استاد ابوعلی سینا معرفی کرده‌‌اند.

نام «کوشیار» در بسیاری از کتاب‌های فارسی و عربی در زمینه ادبیات، تاریخ، ریاضیات و نجوم ذکر شده و همین موضوع، مقام بالای علمی او را نشان می‌دهد.«مصلح الدین سعدی شیرازی» در باب چهارم بوستان او را «دانای گردن فراز» خوانده و درباره ضرورت فروتنی از زبان کوشیار حکایتی شیرین نقل می‌کند. «عروضی سمرقندی» نیز از وی نام برده و نویسنده کتاب «ذخیره خوارزمشاهی » سید اسماعیل جرجانی از وی به نیکی یاد کرده است.

مهم‌ترین کتاب کوشیار گیلانی در زمینه نجوم «زیج جامع» اوست. وی دارای آثار ارزنده دیگری نیز در علم نجوم و اخترشناسی است و اثر مهم او در ریاضیات «اصول حساب هندی» نام دارد.

احداث رصدخانه کوشیار از شورای دوم شهر رشت زمانی که طرح مقدماتی احداث رصدخانه در اواخر فعالیت شورای دوم بررسی می‌شد، برای نخستین بار توسط «محمد حسن عاقل منش» عضو شورای شهر رشت مطرح شد. حضور وی در شورای سوم و پیگیری‌هایش، پس از بررسی پنج جانمایی پیشنهادی، منجر شد محدوده تالاب عینک به‌عنوان محل احداث رصدخانه تصویب و در آغازین روزهای سال ۱۳۸۹ کلنگ احداث رصدخانه به نام «ابوالحسن کوشیار گیلانی» به زمین زده شود.

بنا بر اظهارات اعضای شورای سوم – که در صورتجلسات دبیرخانه شورا موجود است- تا پایان کار شورای سوم، احداث ساختمان رصدخانه ۹۰درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. در همان جلسات، عاقل منش از اعلام آمادگی خیرینی می‌گفت که قرار است برای خرید تلسکوپ و آسمان‌نما به مدیریت شهری کمک کنند.

با توقف در روند اجرایی شدن رصدخانه در شورای چهارم، شهردار وقت با جانمایی رصدخانه در حاشیه تالاب عینک مخالف شد. این مخالفت که از زبان یکی از اعضای شورای چهارم نیز در جلسات شنیده می‌شد، به جانمایی نادرست رصدخانه اشاره داشت. «رضا رسولی» عضو شورا عقیده داشت، رصدخانه در پست‌ترین نقطه قرار گرفته و به دلیل مه‌آلود بودن فضا، امکان رصد علمی وجود ندارد،

اگرچه همان زمان، این گفته توسط فعالین نجوم نقد شد. « داوود همتی» مشاور علمی پروژه در گفت‌وگو با روزنامه همشهری توضیح داد که مه‌آلود بودن هوا در گیلان تنها مختص یک مکان نیست و همین عارضه جوی در بسیاری از نقاط دیگر رصدخانه‌ها هم ممکن است اتفاق بیفتد. وی که گام به گام در احداث رصدخانه نقش داشت، عقیده داشت، مکان‌سنجی احداث رصدخانه به درستی انجام شده و این رصدخانه در محدوده شهری بیشتر جنبه آموزشی دارد.

البته در سال‌های اخیر، گروه‌های فعال نجوم در روزهای مشخصی از سال، توانسته‌اند برنامه‌های رصدی ستاره‌ها را با تجهیزات شخصی خود در این رصدخانه برگزار کنند.

هرچند شورای چهارم ، اعتبار ۷۰۰میلیارد تومانی برای تکمیل ساختمان رصدخانه و اعتبار یک میلیارد و ۳۰۰تومانی برای خرید تجهیزات رصدخانه را در دفترچه بودجه سال ۱۳۹۵ کد دار کرده بود، اما هیچگاه این کد بودجه محقق نشد و تلسکوپی که سال ۱۳۹۵ با ۲میلیارد تومان (به گفته علی مقصودی، مدیر منطقه۴ رشت درهمان سال) قابل خریداری بود، حالا با این روند تورمی معلوم نیست چقدر خرج روی دست شهرداری بگذارد

شهریور ماه سال گذشته، خبر مربوط به دیوارچینی حریم رصدخانه در پرتال سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری رشت رسانه‌ای شد و اشاره داشت که این دیوار چینی به منظور ایجاد فضای امن برای رصدخانه است.اخباری هم حکایت از شکسته شدن شیشه‌های ساختمان رصد خانه داشت.

در کد بودجه سال جاری رقم یک میلیارد و ۱۹۵ میلیون تومان برای تکمیل رصدخانه کوشیار مصوب شده است. امیدواریم بازدید اخیر شهردار رشت منجر به ردیف‌دار شدن این کد بودجه و تکیمل و تجهیز رصدخانه کوشیار گیلانی شود.

پایان پیام/شبستان