تنش آبی در شالیزارهای بخش میرزا کوچک / از عدم برق‌دار بودن پمپاژها تا تخریب سردهنه‌ها

به گزارش گیلانستان،بازهم با  شروع  فصل  تابستان،   مشکلات کشاورزان  همچون سال‌های گذشته دغدغه روز و شبشان شده و رنج این محصول پررنج را دوچندان کرده است.

شهرستان صومعه‌سرا با دارا بودن ۲۸ هزار هکتار زمین زراعی  سهم بسزایی در تولید محصول استراتژیک برنج که با گذر از رنج‌ها به ثمر می‌رسد در کشور دارد که ۲۵ هزار  هکتار از مزارع شهرستان از سد سپیدرود آبیاری می‌شوند.

 یک هکتار شالی ۱۲ هزار مترمکعب در دوره رشد آب نیاز دارد و  بیشترین  حجم مصرفی  برنج  در مرحله نشا، پنجه‌زنی  و ظهور خوشه است.

اگرچه برخی مناطق به مدیریت محلی و میراب‌ها و همکاری مردم مشکلات زیادی وجود ندارد و اوضاع تحت کنترل است، اما با افزایش دمای هوا و کاهش منابع آبی زیرزمینی، پاسخگو نبودن آب کانال‌های کشاورزی، برق‌دار نبودن برخی پمپاژها، سردهنه‌هایی که با سیلاب‌های متعدد تخریب‌شده‌اند، لایروبی نشدن انهار و رودخانه‌ها به خاطر کمبود اعتبارات، حفر چاه‌های غیرمجاز، صدور مجوزهای مشاغلی که برداشت‌های سطحی آب را افزایش می‌دهد، نبود بندهای انحرافی بر سر دهنه‌هایی که می‌تواند منبع و ذخیره آب و بالا آوردن سطح آن برای هدایت به مزارع شالی در فصل زراعی، کشاورزان را با مشکلات عدیده‌ای مواجه ساخته است.

منتظر تصمیم مسؤولان مربوطه برای تعمیر پمپاژ و بازسازی سردهنه‌ها هستیم

 عارفی یکی از کشاورزان روستای چالکسر با بیان اینکه  حدود ۴۰ هکتار از شالیزارهای این روستا در بحران کم‌آبی به سر می‌برد، اظهار کرد: چشم کشاورز رنج‌کشیده به زمین‌هایی دوخته‌شده که دسترنج یک سالش در بحران خشک‌سالی به یغما می‌رود بی‌آنکه بتواند کاری  از پیش ببرد، وی با بیان اینکه برای محدوده این زمین‌ها که در معرض بحران است چاره‌ساز است.

وی  با اشاره به اینکه بیش از ۴۰ سال که به کشاورزی برنج مشغول است، تصریح کرد: تأمین اعتبار برای پمپاژهایی که یا  نیمه‌کاره رهاشده‌اند، یا  نیاز  به  تعمیر  دارند  از خواسته‌های  به‌حق   زارعین  این  منطقه  است.

رها شدن احداث چاه نیمه عمیق کنار رودخانه “سلیمان نهر ” توسط مسؤولان

یکی دیگر از کشاورزان خطه چالکسر بخش گوراب زرمیخ شهرستان صومعه‌سرا با اشاره به نیمه‌کاره رهاشده احداث چاه نیمه عمیق کنار رودخانه “سلیمان نهر ” از سوی مسؤولین اظهار کرد: نیمه‌کاره رهاشده احداث چاه نیمه عمیق کنار رودخانه “سلیمان نهر ” در حالی رهاشده که بسیار پرآب و با لوله و پمپاژ ۶ اینچ نقش بسیار تأثیرگذاری  در آبیاری مزارع پایین‌دست دارد.

 علی بادغن به مشکل برق پمپاژ اشاره کرد و افزود: چاه به دلیل ضعف برق  منطقه و نبود پمپاژ برای انتقال آب قابل‌استفاده نیست و عملاً مشکلی را حل نمی‌کند.

تسریع در پروژه بند انحرافی “سلیمان نهر “

عضو شورای  روستای  چالکسر نیز با تأکید بر لزوم  توجه و شتاب‌ده‌ی به پروژه بند انحرافی “سلیمان نهر ” در محدوده سه سار و چالکسر اظهار کرد: خواسته ما از مسؤولین این است که بند انحرافی ساماندهی مناسب ازنظر گابیون بندی و کانال‌کشی بتنی به سمت مزارع پایین‌دست هدایت شود.

رجبی با اشاره به مکاتبات اداری انجام‌شده در مورد مشکلات سر دهنه “سلیمان نهر ” گفت: تاکنون عملکرد این طرح به‌صورت اینکه هرساله به‌صورت ایجاد به بند انحرافی سنتی که با کوچک‌ترین بارندگی تخریب می‌شود که حلال مشکلات کشاورزان به این شکل نخواهد بود و نیاز به اعتبارات و اهتمام ویژه مسؤولان امر دارد.

شبکه آب‌رسانی کانال جوابگوی اراضی شالی‌کاری نیست

فرماندار شهرستان صومعه‌سرا نیز با بیان اینکه شبکه آب‌رسانی کانال جوابگوی اراضی شالی‌کاری نیست، اظهار کرد: تنها ۱۳ هزار هکتار از این اراضی می‌تواند در پوشش آبیاری کانال‌ها قرار گیرد.

سید جلال سید محمدی با اشاره به اینکه در برخی موارد کشاورزان باید به یاری مسئولین بیایند و باتجربه و دانش بومی خود در جهت مسائل پیش‌آمده همدلی و همکاری داشته باشند گفت: گرمای بیش‌ازحد این روزها موجب خشک شدن اراضی شالی‌کاری شهرستان صومعه‌سرا شده و آبی که به‌صورت سهمیه‌بندی در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد قادر به سیراب کردن آن نیست.

وی با بیان اینکه در این شرایط باید ایستگاه‌های پمپاژ آب در مزارع شالی‌کاری تقویت و تجهیز شوند ، افزود: این ایستگاه‌ها باید  از  قدرت  دیزل به برق تبدیل تا علاوه بر راندمان بیشتر از عمر بیشتری نیز برخوردار شوند.

سید محمدی همچنین تعمیر و نوسازی و راه‌اندازی  ایستگاه‌های پمپاژ آب را در شرایط کنونی بسیار مهم دانست و تصریح کرد: راه‌اندازی ایستگاه‌های پمپاژ و استفاده از چاه‌های آب بخشی اعظمی از کم‌آبی اراضی شالی‌کاری شهرستان صومعه‌سرا را برطرف و آلام کشاورزان زحمت‌کش را کاهش می‌دهد.

کمبود اعتبارات  جوابگوی طرح‌های  نیمه‌کاره نیست

مدیر جهاد کشاورزی صومعه‌سرا با اشاره به دلایل کمبود آب شهرستان اظهار کرد:  از ۲۵ هزار هکتار ۱۵ هزار هکتار آبیاری نرمال و بدون مشکل را  در طی سال  زراعی تجربه می‌کنند و ۱۰ هزار هکتار  مابقی  اراضی  شالی  به‌صورت   تلفیقی از (پمپاژ، رودخانه، آب‌بندان و زمین‌هایی که در حاشیه تالاب آبیاری) را شامل می‌شوند.

احمد پادیاب با بیان اینکه ورودی آب سد سپیدرود با حجم یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب و دِبی ۳۲  مترمکعب در ثانیه است، تصریح کرد: این مقدار آب توان آبیاری ۳۵ هزار  هکتار زمین   زراعی را دارد درصورتی‌که اراضی در مسیر آبیاری که شامل (شفت، فومن، صومعه‌سرا، ماسال و بخشی از رضوانشهر) است، ۶۰ هزار هکتار است.

وی با اشاره به اهمیت زمان‌بندی آبیاری گفت: هرساله  اگر از تاریخ ۲۰ تا ۳۰ تیرماه با عدم بارش‌های جوی مواجه شویم، در آن صورت سال خسارت زراعی برای کشاورزان سخت‌تر می‌شود.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان صومعه‌سرا با بیان اینکه کمبود اعتبارات  جوابگوی  طرح‌های  نیمه‌کاره نیست، افزود: بسیاری از برنامه‌های زیرساختی حوزه کشاورزی تدوین‌شده، آسیب‌شناسی‌های که باعث اختلال در سیستم آبیاری کشاورزی می‌شوند شناخته‌شده و بسیاری از برنامه‌ها در دستور کار است که همه این‌ها چشم‌انتظار منابع مالی از مسؤولین بالادست است.

پادیاب  با  اشاره لایروبی ۲۲۰ پهنه  آب‌بندان   با مساحت ۷۵۰ هکتار  در طی سال گذشته برای رفاه حال کشاورزان بیان کرد: کار در ۲۶ روستا به پایان رسیده  ولی کافی نیست، تجهیز پمپاژها، ترمیم و بازسازی سردهنه و انهار، برق‌دار کردن چاه‌ها و دیگر برنامه‌های در زمینه زیرساخت کشاورزی در دست اجرا است.

برداشت‌های بی‌رویه از بستر رودخانه مشکل‌ساز شده است

مدیریت آب شهرستان با اشاره به گلایه کشاورزان در زمینه مشکلات  توزیع آب اظهار کرد: زمانی مشکلات مرتفع می‌شود که برداشت‌های بی‌رویه و غیراصولی آب در روستاهای بالادست توسط مسؤولان محلی مدیریت گردد.

افشین جارچی با اشاره به اینکه توزیع عادلانه آب در مناطقی که با  مشکل  کم  آبی  روبرو  هستند بیان کرد: نوبت‌بندی آب توسط میراب‌ها و مسؤولین روستا  در قالب مدار و ساعات مصرف که حق آب کشاورزان  تعیین‌شده  تنظیم  شود که   کاهش منابع  آبی   در  فصول  کم  آب  باعث  تنش‌های اجتماعی و  اختلال  در شبکه‌های  و کانال‌های آبی نگردد.

وی با بیان اینکه یکی از مشکلات که باعث دیر رسیدن آب به مزارع شالی می‌شود ، تخریب  سر دهنه رودخانه‌هاست تصریح کرد: کانال‌های بتنی و بهینه عمل نکردن پمپاژهای  برخی  مناطق  روستایی که در فصل  گرم  باعث آسیب به مزارع شالی کم شدن محصول  و   در   برخی   مواقع  سوخت محصول می‌شود که در راستای حل مشکل کلیه مکاتبات اداری صورت گرفته و پیگیرها مستمرانه ادامه دارد.

جارچی با اشاره به اینکه  روند  همکاری  و همدلی مسؤولین  محلی  با  مدیریت  دستگاه   مربوطه شهرستان  می‌تواند  مدیریت  بهینه آب  را  بدون کوچک‌ترین  چالش در حوزه تأمین آب سبب شود،
بیان کرد: آسیب  به  تجهیزات  و  امکاناتی که رفاه  کشاورزان را رغم میزند باعث ایجاد بحران برای خود کشاورزان و زیر سؤال رفتن مسؤولین توسط زارعین و دستگاه‌های مدیریتی می‌شود.

مدیریت آب شهرستان با بیان اینکه همکاری مردم در  حفظ  و  مراقبت  از  منابع و زیرساخت‌هایی  که   برای  رفاه  خودشان فراهم‌شده باعث می‌شود اراضی  که انتهای شبکه‌های آبیاری قرار دارند از کم‌آبی رنج نبردند و با بحران روبرو نشوند.

جارچی با اشاره به اینکه  مدیریت  بهینه  آب زمانی میسر می‌شود که نظام حقوقی مربوط به منابع  آب  طبق  قوانین تعریف‌شده اجرا شود و اراضی  که  به‌صورت (استملاکی) غیراصولی در حاشیه  کانال‌ها  باعث  برداشت  غیرمجاز  آب می‌شود و ظرفیت آب‌رسانی به اراضی بالادست را کاهش می‌دهند توسط دهیاران  به  مربوطه معرفی و تعیین تکلیف گردند.

مدیریت  آب شهرستان  صومعه‌سرا با  بیان اینکه عمده  مشکلات روستاهای پرتنش، فصل آبی کشاورزی،  با  لایروبی  آب‌بندان‌ها مرتفع می‌شود، افزود: مدیریت  بهینه  آب‌بندان‌ها برای جمع‌آوری  آب‌های  زمستانه،  می‌تواند  بسیار  تأثیرگذار باشد و باید با مدیریت روستایی در جهت حل این موضوع در دست اجرا قرار گیرد.

جارچی با بیان اینکه مهم‌ترین شاخص برای تأمین آب  پایدار  در   حوزه  کشاورزی، برنامه‌ریزی استراتژیک  با پروتکل‌های قوی  است، تأکید کرد: حفر چاه‌های غیرمجاز  و برداشت‌های غیرمجاز منابع  آبی  می‌تواند  آینده ۲۸ هزار هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان را که  برای  استان بسیار نقش  مهم  و حیاتی دارد، در آینده با بحران مواجه کند که رسالت این بخش توسط رسانه با اطلاع‌رسانی و آگاهی دقیق می‌تواند یاری گر باشد.

وی با تأکید بر اینکه اجازه نمی‌دهم تا کشاورزان این شهرستان متحمل ضرر شوند، بیان کرد: مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان گیلان نیز بر ضرورت استفاده از ظرفیت‌های این سازمان در جهت رفع کم‌آبی کشاورزان صومعه‌سرایی تأکید کرده و قول مساعد در جهت در رفع مشکلات  ایستگاه‌های پمپاژ غیرقابل ‌استفاده و مستهلک را برای پیگیری ویژه و مثمر ثمر داده است.

راه حل پیشنهادی؟!

به نظر می‌رسد علاوه بر تغییر الگوی کشت، شناسایی نقاط کور و اماکنی که انتقال آب در آن به‌سختی انجام شده و همواره کشاورزان در آن دچار مشکل هستند از اولویت‌ها برای رفع همیشگی مشکل کم‌آبی و بی‌آبی این منطقه از شهرستان صومعه‌سرا است تا با ایجاد چاه‌های عمیق و نیمه عمیق در این نقاط و همچنین نصب ایستگاه‌های پمپاژ در مناطق برخوردار از رودخانه به‌عنوان یک‌راه حل، در سال‌های آینده شاهد بهره‌مندی از نعمت تأمین آب زراعی و رفع مشکلات در این مناطق باشیم.

انتهای پیام/فارس