«میش» های غوطه خورده در سل های فشتال و جشنواره «میش» که برگزار نمی شود

به گزارش گیلانستان «َسل»های طبیعی روستای «فشتال» را باید دید. با گاومیش های غوطه خورده در آب و قارچ های خوراکی موسوم به «میش» در اطراف آن. آب‌بندهایی که هم استخر پرورش ماهی است و هم منبع شرب بیجارهای تفتیده در تابستان.

سل‌های طبیعی «فشتال» با حوضچه‌های متعددش، از معدود ناشناخته‌های شهرستان سیاهکل است که در فصل تابستان و نیاز شدید آب برای شالیزارها از تعداد این سل‌ها کاسته می‌شود. اما هیچگاه نشده که نباشد.

قدمت فشتال را نمی‌دانم، اما می‌توان فهمید روستایی است که تاریخی کهن دارد. در مسیر فشتال به روستای «لیشک»، بقایای یک پل خشتی است. همین پل‌های خشتی مستحکم بیناگر وجود راه مواصلاتی مهم بر سر راه کاروان‌ها و یا مسئولان دولتی بوده است. یادگاری بجامانده از راه شاه عباسی یا دوره قاجار که تجارت ابریشم در گیلان رونق داشت.

اکنون اما تکان‌های شدید خودرو و افتادن در چاله‌های جاده، نشان می‌دهد سال‌هاست این راه رنگ آسفالت و زیرسازی بخود ندیده است و اگر دیده، لابد آنقدر بی‌کیفیت اجرا شده که اینچنین، ناهموار است. بقایای پل نزدیک به رودخانه ای در «دیو دره»، قرار دارد.

اگر از جاده فرعی رشت سنگر بسمت فشتال بروید، دیدن سد سنگر و دیگر آب‌بندهای این سد بزرگ بیانگر این نکته است که تا چه میزان این پهنه وسیع، آب مورد نیاز شالیزارهای گیلان را تامین می‌کند. بر طبق آماری که استانداری گیلان اعلام کرده، سالانه برای کشت برنج در استان، دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب مصرف می‌شود که ۱۵۰ میلیون متر مکعب آن از طریق آب‌بندان‌ها تامین می‌شود.(ایرنا۲۴/۲/۹۸)

در مسیر کانال‌های ایجاد شده برای هدایت آب به شالیزارها، بوته‌های تمشک وحشی در محدوده وسیع و غیرقابل باوری رشد کرده‌اند و به دلیل نزدیکی به آب، تمشک‌های درشت -که به زبان گیلکی «وِلیش یا بُلش» می‌گویند- هر بیننده‌ای را به توقف وا می‌دارد.

پس از عبور از تابلوی روستای فشتال، پل آهنی بر روی کانال آب‌بر، شما را به سل‌های طبیعی فشتال می‌رساند. بی‌آنکه تابلوی راهنمایی در کار باشد. بعد از پل، حالا از وسط شالیزارهایی می‌باید عبور کنید که خوشه‌های برنج آن به‌زودی آماده برداشت است. گرمای شدید جلگه سیاهکل، خوشه‌ها را زودتر به برداشت رسانده است، اگر این باران‌های نابهنگام مجال دهد. در امتداد جاده آسفالته، و پس از گذر از درختان کاج ، یک آن دریاچه‌های فشتال بروی دیدگان باز می‌شود. چهار استخر طبیعی فشتال، فرصت خوبی است برای آب تنی گاومیش های این منطقه.

گاومیش‌ها در این سل‌های عمیق به خوبی شنا می‌کنند و تنها سرشان بیرون از آب است. از آب که بیرون می آیند، جثه تنومند و موهای بلند روی پوستشان بر دیگر گاوها فخر می‌فروشند. گاوهایی که توان شنا کردن ندارند و سل‌های فشتال تنها یک آبشخور بزرگ برایشان است.

یکی از اهالی روستای فشتال می‌گوید: تنها دو خانوار در فشتال هستند که گاومیش پرورش می‌دهند و مجموعا ۲۰ گاومیش در فشتال است و فرآورده‌های شیری این گاوها خریداران خوبی در همین روستا دارد.

وی می‌افزاید: در این روستا هنوز گاوهای ورزا هم نگهداری می‌شود. گاوهای کوهن‌دار گیلان که قد کوتاهی دارند و گاوهای نری که «گاجمه» را به دوشش می‌گذاشتند تا زمین را شخم بزند. اکنون برخی برای «ورزا جنگ» در فصل پاییز این گاوها را نگه می‌دارند.

نزدیک به بزرگ‌ترین سل، کلبه است که از روی تابلوی آن می‌توان فهمید که نگهبانی آب‌بندان است که توسط دهیاری احداث شده و تابلوی دیگری یادآور شده که این سل استخر پرورش ماهی است و ماهیگیری در آن ممنوع است. جلوتر، جنگلی از درختان کاج و بلوط و ممرز دیده می‌شود. با تنه‌های قطوری که نشان از استواری سال‌ها می‌دهد.

صدای خش خش برگ‌های ریخته شده بر بستر کم‌نور جنگل و پشه‌هایی که نیششان خار جنگل می‌شود و سکوت جنگل را هم آوازی جیرجیرک‌های پنهان شده لای برگ‌ها می‌شکند.

قارچ‌های روییده بر تنه برخی از درختان و لای برگ‌های پوسیده. قارچ‌هایی که با بارش‌های اواخر تابستان بر تعداد آن افزوده می‌شود.

«حمیدرضا حسنی» درباره این قارچ‌ها می‌گوید: گونه‌ای قارچ خوراکی در فشتال رشد وسیع دارد که در زبان محلی به آن «میش» می‌گویند. این قارچ‌ها انواع مختلفی دارد و به‌ویژه در شهریور ماه به عنوان یک منبع غذایی مورد استفاده اهالی قرار می‌گیرد و از آن انواع خوراک طبخ می‌شود.

دهیار فشتال با اشاره به برگزاری دو جشنواره قارچ به سال‌های ۹۴ و ۹۵ در فشتال، می‌افزاید: این جشنواره با استقبال جوانان روستا طی ۲ سال متوالی اجرا شده و به معرفی فشتال و افزایش جاذبه‌های روستا افزوده بود. ولی دو سال اخیر بخاطر تداخل با ایام عزاداری محرم برگزار نشده است.

حسنی به موقعیت خدادادی سل‌های فشتال برای توسعه گردشگری در منطقه اشاره کرده و می‌افزاید: یکی از طرح‌های ارایه شده که مورد حمایت استانداری هم بود، ایجاد کلبه‌های شناور بر آب‌بندها بود که متاسفانه هنوز عملیاتی نشده است.

دهیار فشتال همچنین به دیگر فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای پرورش دام و توسعه کشاورزی و استخرهای ماهیگیری اشاره کرده و ابراز می‌دارد: این منطقه، یکی از روستاهای هدف برای اجرای طرح روستای بدون بیکار بود ولی تنها ۳۰ درصد طرح‌های توسعه کشاورزی و دامپروری بدلیل عدم حمایت‌های بانکی اجرایی شد. درصورتیکه پارک جنگلی فشتال و آب بندان‌های متعدد این روستا، فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاری برای تفریحات آبی و توسعه کشاورزی و دامپروری است.

حسنی با بیان اینکه ۳۱۷خانوار در فشتال زندگی می‌کنند، توضیح داد: درحال حاضر عمده‌ترین مشکل روستا، جاده نامناسب دسترسی به شهرستان است. ضمن اینکه هنوز طرح هادی در روستا اجرا نشده است.

اوایل دی ماه سال گذشته بود که دستور العمل ساماندهی آب‌بندان‌ها از سوی استاندار گیلان ابلاغ شد و قرار بود تسهیلاتی برای اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر گردشگری بر آب‌بندها ارایه شود. اما آنچه مشهود است، هنوز هیچ طرح گردشگری در سل‌های فشتال اجرایی نشده است. سال گذشته قایق‌های پدالی در ضلع غربی بزرگترین سل فشتال، نشان از معدود تفریحات آبی می‌داد، اما بنظر می رسد آن هم برچیده شده است.

پایان پیام/شبستان