بافت فرسوده شهر رشت؛ تهدیدی که اولویت ندارد

به گزارش گیلانستان ، محمود باقری خطیبانی عضو شورای اسلامی شهر رشت در یادداشتی اختصاصی برای این پایگاه خبری تحلیلی نوشت:

تمرکز شهردار رشت بر روی پروژه هایی چون پیاده راه فرهنگی و بی آرتی و درگیر کردن شهرداری با مسایل غیر ضروری از جمله بیانیه نویسی، سیاسی کاری ، ایجاد دعوای رسانه ای و عدم تعامل با شورا و دیگر دستگاه ها و … باعث شده است که به برخی از مشکلات اساسی شهر بی توجهی شود که از جمله آنها بافت فرسوده است . برای این که شهروندان بدانند که شهر با چه مشکلاتی روبروست . در این یادداشت تلاش می کنم ابعادی از وضعیت بافت فرسوده رشت را بازگو کنم و امیدوارم متخصصین شهر برای تبیین این پیدیده کمک کنند و شورای کنونی و شورای آینده برای حل این مشکل برنامه ریزی نماید و شهرداری رشت به مردم گزارش دهد در این زمینه چه اقداماتی کرده است :

بافت شهر رشت با مساحت تقريبي ۸۴۷ هكتار حدود ۲۸ درصد سطح كل شهر رشت و جمعيت ۱۱۵۳۹۱ نفر و تراكم جمعيتي ۱۳۶.۱۴ نفر در هكتار، شامل بخشهاي مركزي هسته اوليه شکل گيري شهر رشت و تعدادي از محدوده هاي حاشيه اي مي شود كه به مرور زمان و در نتيجه توسعه منفصل و متصل شهري در داخل محدوده قانوني شهر قرار گرفته اند.
بافت فرسوده شهر رشت از ۲۶ محله عرفي تشكیل شده است . محلات بازار، چله خانه، آفخرا، ساغري سازان، چهاربرادران، استادسرا و پيرسرا به عنوان محلات قديمی شهر و بافت اصلي شهر در مركز شهر و بافت فرسوده واقع هستند. محلات باقرآباد، صيقلان، بوسار، حسيني و حسين آباد در شمال، كیژده، شالكو، شيخ آباد، شهيد مدني، رودبارتان كردمحله، جام جم و چمران در شرق، اسماعيل آباد و شهرك وليعصر در شمال شرقي، انديشه در جنوب، ضيابري در جنوب غربي، فرهنگيان در غرب و بيجاركن در شمال غربي واقع شده اند.
تعداد كل پلاك هاي بافت فرسوده ۳۱۳۷۲ است كه از اين تعداد ۲۴۰۲۰ پلاك مسكوني هستند . فعاليت هاي تجاري و عمده اعم از مجتمع هاي تجاري و بازارچه ها در مركز شهر قرار گرفته اند و فعاليت عمده ساير محدوده ها مسكوني مي باشد. كاربري مسكوني ۴۰.۶۶ درصد از كل محدوده را به خود اختصاص داده است. عملكردهاي با مقياس شهري در محلات مركزي و جداره محورهاي تختي، شريعتي، سعدي، مطهري، امام خميني، علم الهدي استقرار دارند.
ميدان شهدا، سبزه ميدان، ميدان شهرداري و صيقلان از كانو ن هاي عمده فعاليتي در مركز محدوده مي باشند. اما مراكز محلات نيز به عنوان كانون هاي فعاليتي در محدوده هاي مركزي با استقرار كاربري هاي محلي نقش پررنگي دارند و در برخي محدوده ها مانند حسيني، فرهنگيان، حسين آباد، اسماعيل آباد و شهرك وليعصر فاقد مراكز ارائه دهنده خدمات محلي به ساكنين مي باشند.
علي رغم محدوده هاي مركزي كه تنوع فعاليت و سرزندگي در آنها وجود دارد محدوده هايي كه در حاشيه قرار گرفته اند، داراي سطح بالايي از نقاط راكد و غيرفعال هستند. اين محدوده ها فاقد مراكز محله و مراكز آموزشي، فرهنگي و مذهبي مورد نياز ساكنين هستند و نياز به برنامه ريزي و پيشنهاد اين خدمات براي آنها مي باشد.
سطح عمده نقاط راكد محدوده در مجاورت رودخانه هاي گوهرورد و زرجوب مي باشد كه به طور عمده محدوده هاي شيخ آباد، كردمحله، رودبارتان، صيقلان، ضيابري و فرهنگيان را تحت تأثير خود قرار داد ه اند و بخشي از اين محله ها كه در مجاورت رودخانه قرار گرفته اند، فضاهايي ناامن و محل تجمع معتادان و بزهكاران می باشد.
در محله باقرآباد و جداره محور اصلي آن فعاليت هاي آهنگري تمركز دارد كه نامتجانس با بافت مسكوني پيراموني مي باشد وآلودگي صوتي و بصري ايجاد كرده و مستلزم خروج از اين محله می باشند.
بيشترين درصد از پلاك هاي محدوده( ۴۷ درصد) قابل تعمير و نگهداري هستند كه مربوط به محدوده چمران است. اما محدوده هايي كه بيشترين معضل را دارند، محدوده بازار با ۶۱ درصد پلاك تخريبي و پس از آن محدوده هاي كیژده با ۴۰ درصد، ساغري سازان با ۳۱ و حسين آباد با ۳۳ درصد پلاك تخريبي و غيرقابل نگهداري را شامل می شوند. در محدوده اسماعيل آباد پلاك هاي فاقد سازه مستحكم و قابل قبول بيشترين را به خود اختصاص داده اند.
به لحاظ قدمت، بيش از ۵۵ درصد از ابنيه بافت فرسوده در رده سي تا پنجاه سال قرار دارند. محدوده شهيد مدني با ۸۵ درصد و بازار با ۷۰ درصد در اين رده قرار دارندو محدوده هاي مركزي بافت داراي ابنيه با قدمت بيش از ۵۰ سال دارند عليرغم پا يين بودن پلاك هاي مخروبه در بافت اما عمده آنها در محدوده مركزي واقع شده اند.
اندازه قطعات بافت فرسوده بين ۱۵۰ – ۲۵۰ مترمربع مي باشد كه ۳۴ درصد را شامل می شود. اما قطعات زير ۲۰۰ متر

۴۵ درصد از كل را به خود اختصاص داده است. پس از بازار كه به علت عملكرد غالب تجاري آن بيشترين پلا ك هاي ريزدانه را دارا می باشد، كردمحله، رودبارتان، شالكو، چمران و يكژده در رده هاي بعدي قرار دارند.

خیابان های علم الهدی، شریعتی و شهدا به عنوان معابر شرقی- غربی اصلی متصل کننده دو قسمت شمالی- جنوبی و شرقی- غربی شهر رشت ،محورهای امام خمینی، علم الهدی و شریعتی از جمله محورهای عملکردی محدوده و اتصال دهنده عناصر باارزش کالبدی، تاریخی و عملکردی محدوده بافت فرسوده هستند.
رودخانه هاي زرجوب و گوهرورد دو لبه مهم شهر و محدوده كه به عنوان پتانسيل هاي گردشگري شناخته شده اند. بناهاي تاريخي و مراكز تجاري شهر در هسته مركزي و هويت بخش شهر و هم چنين مراكز اداري و فعاليتي در محدوده بافت نقش مهمی در ساختار كلان محدوده دارد. كانون هاي فرهنگي، خدماتي، اداري و ورزشي و… با هويت فرهنگي بالايي در محدوده وجود دارد . كانون هاي اجتماعي هم چون مراكز فرهنگي مناسب، مراكز ورزشي، سينما، كتابخانه و …در مركز محدوده واقع شده اند و مراكز محلات از اين قابليت ها بي بهره هستند.
تاسيسات و تجهيزات شهري مناسب نبوده و فرسودگي تاسيسات آب محدوده بالا بوده كه ميزان تلفات آب را افزايش می دهد. محلات قديمی و فرسوده فاقد پوشش كافي روشنايي هستند .در برخي محلات فرسودگي تيرهاي برق بالا است و انباشت زباله در معابر و محدوده محلات و هم چنين مجاور رودخانه ها بالاست كه باعث بروز مشكلات زيست محيطي شده است.
حدود ۲۰ درصد از جمعيت كل شهر رشت در محدوده بافت فرسوده زندگی می کنند . تراكم جمعيتي در محدوده بافت فرسوده زیاد است محدوده هاي شالكو و شهيد مدني بيشترين تراكم را دارا هستند. بيشترين جمعيت محدوده بافت فرسوده شهر در محدوده هاي كیژده، رودبارتان و كردمحله ساكن هستند و از طرف ديگر محدوده شالكو كمترين جمعيت را در خود جاي داده است.

هرم سني جمعيت محدوده در دو گروه ۲۰ – ۲۴ سال و بالاي ۶۰ سال نسبت به گروههاي ديگر در طي ده سال افزايش يافته است كه علت عمده آن تمركز افراد قديمی و با اصالت رشت در محلات قديمی كه جز بافت فرسوده مي باشند.

افراد رده ۲۰ – ۳۰ سال بالاترين رده هاي سني جمعيت را به خود اختصاص داده اند . نسبت جنسي در محدوده پایين است كه نشان از مهاجرت بالا می باشد. بيشترين نسبت جنسي به محدوده هاي جام جم، حسيني و چمران تعلق دارد.