قیف قدرت!

به گزارش گیلانستان، سید صادق آقازاده در یادداشتی نوشت:

اندیشمندان حوزه توسعه معتقدند بیش از ۷۰ درصد روند پیشرفت یک کشور بنابر مدیریت و برنامه ریزی داخلی محقق می شود و تنها ۳۰ درصد از عوامل بیرونی همچون انواع تحریم ها و یا حتی بروز جنگ بر پیشرفت یا عدم پیشرفت آن کشور اثرگذارند. تطبیق این نظریه با وضعیت کنونی جوامع توسعه یافته نشان از اثبات آن دارد. از نظر من ترسیم یک قیفِ قدرت(funnel of power) میتواند ذهنیت بهتری نسب به اصول حیاتی روابط بین الملل آن هم از منظر رئالیسم تهاجمی(Offensive Realism) در اختیار مخاطب قرار دهد.

اندک امپراتوری ها و حکومت هایی در طول تاریخ سیاستگذاری های خود را به نوعی تعریف نموده اند تا در مسیر کسب قدرت گام بردارند و از ورودی تنگ و تاریک قیفِ قدرت به خروجی پیشرفت و گشایش برسند. فارغ از ماهیت قدرتِ آنها در سلطه جویی یا رسیدن به اهداف دیگر، آنها برای رسیدن به توسعه مد نظر خود تلاش کرده اند.ضمنا این امر مهم است که بدانیم هیچ قدرتی از شکل گیری قدرت جدید استقبال نمیکند!

قبلا بارها گفته ام بزرگترین متحد راهبردی ایالات متحده آمریکا انگلستان است، بزرگترین دشمن ایالات متحده امریکا نیز انگلستان است! این کینه ی تاریخی از تحقیر آنها پس از جنگ جهانی دوم و تقدیم پرچم هژمونی برتر جهان به آمریکا نشات میگیرد!

وضعیت کنونی قدرت های نوظهور همچون جمهوری اسلامی ایران و میل به ورود آنها در قیفِ قدرتِ بین الملل در این قالب ارزیابی میگردد. شاید بسیاری از دولت ها این ریسک بزرگ را نپذیرند و محافظه کارانه وضع موجود خود را غنیمت شمارند،اما به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران ذیل دیدگاه ها و آموزه های ایرانی و اسلامی خود بی پروا بدنبال عبور از این مسیر است.

بلافاصله باید اذعان نمود لازمه ی ورود به قیفِ قدرت، همگرایی داخلی و حس ملی گرایی، سیاستگذاری صحیح و هوشمندسازی، منابع انسانی متخصص و متعهد و موضوعاتی از این دست است. اگر اینها توامان با هم نباشند ریسک این گذر بسیار افزایش می یابد و یا شاید نتیجه، “نابودی در تنگنای قیف” باشد!

با این همه، اذعان جهانی؛ حرکت پرشتاب ایران به سوی کسب شاخصه های قدرت است،که برخی از آن به شکل گیری

“امپراتوری نوینِ ایرانی اسلامی” یاد می کنند.البته بی ربط هم نمی گویند! قطعا گذر از “قیفِ قدرت” توسط جمهوری اسلامی، فصل جدید و شکوهمندی از تاریخ ایران در جهان را برای آیندگان به ارمغان خواهد آورد.

سید صادق آقازاده

دکترای روابط بین الملل