میثم ضابطی:
آموزش زبان گیلکی و تالشی مطالبه به‌حق فرزندان دیار میرزا است/ زبانهای گیلکی و تالشی در معرض خطر نابودی
اهمیت زبانهای مادری و خطر فراموشی این زبان‌ها، یونسکو را بر آن واداشته که بیست و یکم فوریه را روز جهانی «زبان مادری» نام‌گذاری کند.
به گزارش گیلانستان کشور پهناور ایران از نژادها و زبانهای متنوع و مختلفی تشکیل‌شده که جملگی زیر پرچم مقدس جمهوری اسلامی ایران با صلح و صفا در کنار یکدیگر روزگار سپری می‌کنند.
ایران بزرگ، سرزمین اقوام متعدد، خاستگاه زبانهای متنوعی بوده و دو طیف اصلی زبانی را شامل می‌شود: دسته اول زبان‌هایی که علاوه بر مردمان کشورمان در کشورهای هم‌جوار نیز با لهجه‌هایی متفاوت تکلم می‌شود؛ زبان‌هایی نظیری کردی، آذری و بلوچی! دسته دوم زبان‌هایی نظیر گیلکی که گستره تکلمشان در داخل مرزهای ایران بوده و در سایر کشورها متکلمی ندارد!
زبان‌هایی که در خارج از کشور متکلم دارند به زایش خود ادامه داده و واژگان جدیدی خلق می‌کنند، این زبان‌ها به‌واسطه ارتباطات بین‌المللی همچنان حفظ‌شده و خطر چندانی آنان را تهدید نمی‌کند.
برخلاف زبانهای در طبقه دسته نخست، زبان‌هایی نظیر گیلکی به دلیل عدم آموزش در مدارس و سهل‌انگاری خانواده‌ها در معرض خطر قرارگرفته و چه‌بسا رو به فراموشی رود!
زبان‌هایی در معرض خطر فراموشی نظیر گیلکی و تالشی در جهان کم نبوده و این موضوع سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد «یونسکو» را در سال ۱۹۹۹ میلادی بر آن واداشته تا با شعارهای فراگیر خود به حفظ این زبان‌ها کمک کند، یونسکو در اعلامیه‌ای که به امضای ۱۸۸ کشور دنیا رسیده، روز بیست و یکم فوریه را به‌عنوان «روز بزرگداشت زبان مادری» در جهان اعلام کرده است.
این سازمان هرسال یک شعار را برای حفظ و اهمیت زبان مادری اعلام می‌کند، شعار یونسکو در سال ۲۰۱۹ «سال جهانی تکریم از زبانهای بومی» بوده و هدف از این شعار ارتقای زبانهای بومی و بهبود وضعیت زندگی مردم از طریق تقویت این زبان‌ها است.
زبانهای جهان بر اساس اطلس زبانهای در معرض خطر یونسکو در شش طبقه «سالم»، «آسیب‌پذیر»، «نسبتاً در معرض خطر»، «به‌شدت در معرض خطر»، «بحرانی» و «منقرض‌شده» تقسیم‌بندی شده است.
هر یک از این شش طبقه تعریفی جداگانه دارد، به‌عنوان‌مثال «زبانهای در معرض خطر» شامل دسته‌ای است که کودکان آن زبان را به‌عنوان زبان مادری‌شان در خانه نمی‌آموزند، زبانهای گیلکی و تالشی در این دسته از زبان‌ها طبقه‌بندی می‌شوند.
زبان گیلکی، زبان غالب بیش از دو میلیون و ۴۰۰ هزار تن در ایران ۸۰ میلیون نفری بوده و سه درصد از جمعیت زبانهای رایج در ایران تشکیل می‌دهد.
در سالیان اخیر با افزایش سطح آگاهی و دانش نسل سوم انقلاب، فرزندان دیار میرزا نسبت به فراگیری زبان مادری و هویت مستقلشان حساس‌تر شده و علاقه‌شان را به یادگیری زبان مادری نشان داده‌اند، سؤالات فراوانی در ذهن این نسل نقش بسته است؛ سؤالاتی نظیر محرومیت از تحصیل به زبان مادری در مدارس و سهل‌انگاری مادران و پدران در آموزش این زبان به فرزندان خود!
مادرانی که آموزش زبان گیلکی و تالشی به فرزندان خود را باعث عقب‌افتادگی دانسته و این حق را از فرزندان خود دریغ کرده‌اند، شاید آنان نمی‌دانستند که مرگ هر زبانی مرگ فرهنگ، هنر، تاریخ و آداب‌ورسوم منطقه‌ای است که به آن زبان تکلم می‌کردند، مرگی به بزرگی تاریخ یک سرزمین!
در بین زبان‌هایی که در داخل ایران مورداستفاده قرار می‌گیرد شاید تنها زبان ترکی وضع بهتری در میان دیگر زبان‌ها دارد و آن‌هم به خاطر اقبال و موردپسند بودن طیف عظیمی از مردم آن دیار است، اگر در مدارس به زبان مادری توجه خاصی نمی‌شود، اگر گفت‌وگو به زبان محلی در خانه‌ها و محل کار، نوعی افول فرهنگی پنداشته می‌شود! شاید تنها روزنه نجات این زبان‌ها شبکه‌های اجتماعی و ساخت کلیپ‌هایی به این زبان‌ها باشد.
در برهه‌ای که قدرت شبکه اجتماعی و تأثیر شگرف آن بر جامعه بر کسی پوشیده نیست، دست‌به‌دست شدن این نوع کلیپ‌ها می‌تواند این زبانهای اصیل و قدیمی را از مرگ تدریجی نجات دهد مرگی که نه‌تنها مرگ یک‌زبان بلکه مرگ یک فرهنگ، مرگ یک قدمت و درنهایت مرگ یک سرزمین است.
انتهای پیام/فارس
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰