تهدید یا فرصت/ میهمانانی که رفتنی نیستند

به گزارش گیلانستان جوان پشت پیشخوان فروشگاه است. مرد میانسال که درحال حساب کردن اقلام خریداری شده است با لهجه اصفهانی می‌گوید: ” زمینت را می‌خرم. مجددا به حرف‌هایم فکر کن”.جوان که به نظر می‌آید کمتر از ۳۵ سال دارد باز با کلامی نه چندان محکم تاکید می‌کند:” زمین من به درد شما نمی‌خورد.”

این چند جمله، مکالمه یک جوان روستایی است که در یکی از شهرهای گیلان مغازه‌ای باز کرده و به اهالی و مسافران اقلام خوراکی می‌فروشد. گفتگوی این‌چنینی بارها و بارها طی تابستان یکی دو سال گذشته بین مردم بومی گیلان و غیربومی‌ها که گذران تعطیلات در آب و هوا و طبیعت، گیلان را به هر جای دیگر دنیا ترجیح می‌دهند، شنیده شده است.

طی ۲سال گذشته روند اسکان مسافران از اقصی نقاط کشور در شهرها و به‌ویژه روستاهای گیلان به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. هرچند گیلانیان همواره به حضور مسافران در نقاط مختلف استان عادت دارند اما استقرار طولانی مدت و به عبارت بهتر اسکان مسافران اصفهانی و تهرانی و اراکی و..در عمق روستاها در زمین‌هایی که تبدیل به ویلا شده، پدیده‌ای است که طی ۲ سال اخیر به‌شدت افزایش یافته و این نگرانی را به وجود آورده که زمین‌های روستایی در شرق و غرب گیلان به دست غیربومیانی می‌افتد که با حساب‌های پرپول به گیلان می‌آیند و مالک زمین‌های آبا و اجدادی گیلانیان در روستاها می‌شوند.

فروش زمین روستاها به غیرگیلانی‌ها و تبدیل آن به ویلاهای کوچک و بزرگ از منظر یک مشاور املاک امری طبیعی و طبق ذات بازار املاک یعنی عرضه و تقاضاست.

ف. مومنی یکی از مشاوران املاک است که حضور خریداران غیربومی در گیلان را موجب رونق بازار املاک می‌داند. وی معتقد است: وقتی پولی در بساط گیلانی‌ها برای خرید زمین و تبدیل به ویلا و مجتمع‌های مسکونی و تفریحی نیست پس غیربومیان به راحتی بر سر زمین‌های گیلان سرمایه‌گذاری می‌کنند.

وی می‌افزاید: از سویی نسل جدید در روستاها نیز ساکن نمی‌شوند و ترجیح می‌دهند زمین‌های به ارث رسیده از پدران خود را به نقدینگی تبدیل کنند تا بتوانند در شهرها سکونت داشته و از امکانات بهتری برای زندگی برخوردار شوند.

*رشد ۵۵ درصدی فروش زمین در روستاهای گیلان
سخنان این مشاور املاک، ناخواسته مهر تاییدی بر واقعتی است که توسط مدیرکل دفتر امور روستایی استانداری گیلان مطرح می‌شود.

یاور پیرعلایی با بیان اینکه در روستاها ویلاسازی‌های بی‌رویه رخ می‌دهد، اظهار می‌کند: گیلان در حال تبدیل شدن به مازندران دیگری است که در آن زمین‌های زراعی تمام شده است.

وی می‌افزاید: اکثر نسل جدید روستاها ترجیح می‌دهند زمین آبا و اجدادی خود را به فروش برسانند و در قبال آن یک ماشین لوکس و یک واحد آپارتمان در شهرها داشته باشند.

پیرعلایی با اشاره به افزایش خرید و فروش زمین در روستاها می‌گوید: طبق آمار سال گذشته دهیاری‌ها، نسبت به سال ۹۶، ۵۵ درصد افزایش خرید و فروش در روستاها اتفاق افتاده است.

مدیرکل دفتر امور روستایی گیلان با ابراز تاسف تاکید می‌کند: زمین‌های زراعی گیلان در حال از دست رفتن است و نه تنها غیربومی‌ها که در برخی نقاط شاهد خرید زمین‌ها توسط مشتریان از کشورهای عربی هستیم.

وی بر این عقیده است که حضور سرمایه‌گذاران در روستاها نقطه قوت است اما طبق طرح هادی روستاها باید اقدام کرد و تبدیل زمین‌ها به ویلاهایی که در اختیار یک یا دو خانواده غیربومی قرار می‌گیرد هیچ آورده‌ای برای روستاها ندارد بلکه زمین‌های روستاییان را نیز از دست آنها می‌گیرد.

هرچند به گفته ی پیرعلایی، طرح هادی برخی از روستاها ۱۵ سال است که بازنگری نشده است.

*بازنگری طرح هادی از فروش زمین‌های زراعی می‌کاهد
اما خرید و فروش زمین‌ها طبق طرح هادی روستایی که در آن کاربری زمین‌ها مشخص شده نیز چالشی است که بازرس کل استان درباره آن ابراز نگرانی می‌کند. سیف الله مسرور با بیان اینکه طرح هادی روستاها دارای ایراداتی است می‌گوید: در بسیاری از ۲ هزار روستایی که در استان داریم طرح‌های هادی باید بازنگری شود زیرا در بسیاری از زمین‌های زراعی که به ویلاسازی اختصاص پیدا کرده عملا طرح هادی تدوین شده دچار اشکال است.

وی توضیح می‌دهد: به‌عنوان مثال در زمان تدوین طرح هادی در ۱۰ سال پیش، کارشناس مربوطه بیش از پنج هزار متر اطراف خانه مسکونی روستایی را با کاربری مسکونی تعیین کرده لذا مالک روستایی با فروش زمین مذکور هیچ تخلفی را مرتکب نشده و نمی‌توان مانع وی برای فروش زمین شد.

به گفته بازرس کل استان، بازنگری در طرح‌های هادی می‌تواند تا حدود زیادی از هجوم ویلاسازی‌ها در زمین‌های کشاورزی روستاها بکاهد که در این راستا تاکنون طرح هادی ۵۳۰ روستا با پیگیری بازرسی استان بازنگری شده است.

*فقر دامان گیلانی‌ها را گرفته است
با این‌همه به نظر می‌رسد فروش زمین‌های روستایی معلول علت‌هایی است که باید با دید وسیع‌تری به آن نگریست. فقر و نبود رفاه در روستاها شاید دلیلی اساسی بر این پدیده باشد.

مدیرکل امور اقتصادی و دارایی گیلان بر این عقیده است که باید به دنبال دلایل فروش زمین‌های روستایی بود و به جای جلوگیری از معلو‌ل‌ها، دنبال علت‌ها گشت.

منصور مولایی پور در این باره می‌گوید: یک روستایی با فروش زمین طی چهار سال به سودی می‌رسد که با نگه داشتن آن طی ۲۵ سال به همان سود و منفعت می‌رسد لذا باید دنبال علت‌های پدیده زمین‌فروشی در روستاها باشیم که علت اصلی آن فقر است.

وی می‌افزاید: علت فروش زمین و مهاجرت، فقر اقتصادی است که در گیلان وجود دارد و برای این موضوع باید کاری کرد در غیراینصورت کنترل شدید و ممانعت‌ها کمکی نمی‌کند.

مدیرکل امور اقتصادی و دارایی گیلان معتقد است باید فضای کسب و کار را در روستاها بهبود بخشید.

وی تاکید می‌کند: علت نگرانی ما اینست که بستر فضای کسب و کار نداریم در حالیکه باید بستری آماده کنیم که سرمایه را جذب کنیم و شغل و درآمدزایی را در روستاها بوجود آوریم حتی اگر سرمایه‌گذاران بومی نباشند.

به‌نظر می‌رسد با وجود اینکه روز به روز بر حضور غیرگیلانی‌ها در استان افزوده می‌شود پدیده فروش زمین به غیربومی‌ها هنوز بین اینکه یک تهدید محسوب شود یا فرصت، معلق مانده است و در ابهام قرار دارد. با اینکه گیلان با عرصه‌های محدود خود هر سال نسبت به سال قبل، مامن امن میهمانانی می شود که به قولی ” جا خوش کرده اند و رفتنی نیستند”.

پایان پیام/شبستان