دستانی که هنر می‌بافند/مرواربافی گیلان ثبت ملی شود

به گزارش گیلانستان استان همیشه بهشتی گیلان از حیث جاذبه‌های زیبای دیدنی دلچسب و زیبا در کشور زبانزد است و سالانه گزدشگران زیادی را از سراسر دنیا برای دیدن این همه زیبایی به سوی خود می‌کشاند.

اما گیلان علاوه بر این موهبت‌های زیبا و دلنشین دارای هنر و صنایع دستی مخصوص به خود است که هنر دست گیلانیان را به زیبایی عرضه می‌کند، صنعت مرواربافی برای نمونه یکی از این هنرهای بی‌نظیر و هنر دست هنرمندان این خطه و به طور ویژه پیشه گیل مردان و گیل زنان دیار سلطان است.

دیار سلطان سید جلال‌الدین اشرف (ره) یعنی شهرستان آستانه‌اشرفیه که چهارمین شهرستان مذهبی کشور و قطب مذهبی گیلان است از قدیم دارای محصولات کشاورزی استراتژیک ویژه‌ای مانند برنج و بادام و صنایع‌دستی گوناگونی مانند گمج، مروار و سبدبافی بوده که این امر موجب توجه ویژه گردشگران برای سفر به این شهرستان زیبا شده است.

از آن‌جایی که در شرایط اقتصادی امروز کشور مشکلات اقتصادی و عدم اشتغال مسائل زیادی به بار آورده، توجه به صنایع‌دستی و اشتغال روستایی بسیار به حل مشکلات جامعه کمک کرده و علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار در جامعه به رشد اقتصادی منطقه نیز کمک شایانی می‌کند.

برای ایجاد اشتغال روستایی و توسعه صنایع‌دستی هرچند اقدامات خوبی در کشور در حال انجام شدن است اما باید این اقدامات را بیشتر کرد زیرا یکی از مهم‌ترین راه‌های حل مشکلات اقتصادی کشور ‌و افزایش اشتغال توجه به توسعه صنایعی از این دست است.

یکی از مهم‌ترین محصولات صنایع‌دستی در آستانه‌اشرفیه صنعت مرواربافی است که توجه به ظرفیت آن این شهرستان را به  به قطب نخست تولید مروار در کشور تبدیل کرده است.

دستانی که هنر می‌بافند

این هنر زیبا به دست توانمند صنعت‌گران و هنرمندان خاص این منطقه و با استفاده از مواد اولیه بسیار مناسب و باکیفیتی تهیه می‌شود، این هنر بسیار زیبا همواره در کنار صنعت حصیربافی نیز کاربرد داشته و در برخی از محصولات شاهد ادغام این دو صنعت نیز هستیم.

مروار یک نوع چوب ترکه بوده که در اطراف تهران یافت می‌شود و دارای رنگ زرد و طلایی است که دلیل این رنگ قرار دادن مروار در معرض مستقیم نور آفتاب است، مروار نوعی از گونه‌های درخت بید بوده که به اختصار نام سرخ بید را بر آن نهاده‌اند و از آن در جهت تهیه و تولید انواع سبدهای چندمنظوره و تک منظوره استفاده می‌شود.

قطب اصلی تولید صنعت مروار در آستانه‌اشرفیه و محلی به نام کورکا است اما در دیگر شهرستان‌های گیلان نیز این صنعت وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت صنعت مروار بافی در استان گیلان است که مردم و جوانان این مناطق را در این شرایط بیکاری دارای شغلی پایدار کرده است.

صنعت مروار دارای محصولات مختلفی است که می‌تواند به رشد اقتصادی استان کمک زیادی کند ازجمله این محصولات می‌توان سبد گرد کوچک و بزرگ، سبد بیضی کوچک و بزرگ، سبد قایقی کوچک و بزرگ، کاسه در اندازه‌های مختلف، سبد کشکولی، سبد جای میوه، سبد پنجره‌ای و ساک پیک‌نیک اشاره کرد.

کار مروار بافی با مشکلاتی عدیده‌ای ازجمله افزایش قیمت مواد اولیه و عدم بیمه توسط تأمین اجتماعی دست‌وپنجه نرم‌ می‌کنند که کار ساخت محصولات مرواربافی را با س ختی مواجه کرده است.

مروارباف کیست؟

اما مروارباف کیست؟ چه کسی دستانش خالق آثار زیبایی می‌شود که تماماََ از طبیعت نشأت می‌گیرد، چه کسی زیبایی طبیعت را به زیبایی هرچه تمام‌تر به هم می‌بافد و هنر در برابر پیچش انگشتانش در چوب بید به شگفتی می‌آید.

مروارباف استادکاری با ذوق و سلیقه است که با استفاده از ترکه‌های بید به خلق آثار بسیار شگفت انگیز و زیبایی روی می‌آورد و طبیعت را چنان با ذوق و سلیقه به  اشکال زیبا در می‌آورد که خود بید هم از این حیث حیرت زده می‌شود.

استاد محمد حلاج صفت، پدر مروار بافی گیلان

مرحوم استاد محمد حلاج صفت از هنرمندان به نام گیلان است که هنر مرواربافی را برای نخستین بار در سال ۱۳۵۴ وارد گیلان کرده و این هنر را در شهرستان آستانه‌اشرفیه در روستای کورکا آغاز کرد.

این هنرمند پیشکسوت هنرمندان زیادی را در این زمینه آموزش داده و در اسفند سال ۱۳۹۰ به دیار باقی شتافت وی را پدر مروار بافی گیلان نامیده‌اند.

ثبت صنعت مرواربافی حق مرواربافان آستانه‌اشرفیه

یکی از مروار بافان آستانه‌ای در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در این شهرستان با بیان اینکه توجه به صنایع‌دستی موجب رشد اقتصادی منطقه می‌شود، اظهار کرد: آستانه‌اشرفیه دارای ظرفیت بسیار خوبی در حوزه صنایع‌دستی ازجمله مروار بافی است که اگر به آن توجه شود بسیار برای رشد اقتصادی منطقه مثمر ثمر است.

احمد حسن‌پور با اشاره به جنس چوب مروار بافی گفت: چوب به‌کاررفته در این صنعت از درخت بید بوده و‌ بعد از خشک‌کردن و طی مراحل آماده‌سازی برای استفاده در مروار بافی به کار می‌رود.

وی با اشاره به  استقبال بسیار مردم از صنعت مروار بافی در آستانه‌اشرفیه تصریح کرد: مردم ایران مفهوم واقعی هنر را متوجه شده و خوشبختانه استقبال از این صنعت در آستانه اشرفبه بسیار زیاد است و سفارش‌های زیادی نیز از دیگر استان‌های کشور داریم.

استاد مروار بافی با اشاره به صادر شدن صنایع‌دستی مروار بافی به دیگر استان‌های کشور افزود: محصولات مرواربافی ازجمله سبد به استان‌هایی مانند اصفهان، تهران، کرمانشاه، تبریز و دیگر استان‌ها صادر می‌شود که امیدواریم این روند صادرات ادامه پیدا کند.

حسن‌پور با تأکید بر ایجاد اشتغال در حوزه مروار بافی بیان کرد: صنعت مروار بافی ظرفیت خوبی در حوزه ایجاد شغل دارد به‌طوری‌که در کارگاه ما ۱۵ نفر مشغول به کار بوده و درآمد یک استادکار در عرصه مروار بافی سالانه چیزی در حدود  ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان است.

وی یکی از مشکلات مرواربافان را عدم داشتن بیمه تأمین اجتماعی دانست و تصریح کرد: ۱۰ سال پیش دولت هنرمندان مروار باف را بیمه کرد اما بعد از گذشت این مدت از سال تأمین اجتماعی به علت بدهی که دولت به آن دارد علیرغم تصویب مجلس دیگر مرواربافان را بیمه نمی‌کند.

استاد مروار بافی با اشاره به گرانی مواد اولیه به‌کاررفته در صنعت مروار بافی گفت: در شرایط موجود اقتصادی کشور مواد اولیه که برای ساخت محصولات مرواربافی به‌کار رفته‌گران بوده و با توجه به تولید سالیانه ۱۵ هزار محصول مرواربافی، استادکاران این صنعت را با مشکل مواجه کرده است.

حسن‌پور با اذعان به اینکه چوب به‌کاررفته در مرواربافی ضد موریانه زدن است، بیان کرد: چوب‌های به‌کاررفته در صنعت مرواربافی به علت نوع پخته شدن در همه شرایط آب‌وهوایی مقاوم بوده و از موریانه زدن جلوگیری می‌شود به همین دلیل مردم استقبال بسیار خوبی از این صنعت دارند.

وی صنعت مرواربافی را مختص شهرستان آستانه‌اشرفیه دانست و گفت: استاندارد ملی و آموزشی صنعت مرواربافی توسط بنده و یکی دیگر از همکاران دفاع شده و مسؤولان میراث فرهنگی باید این برند را به نام آستانه‌اشرفیه ثبت کند تا از ثبت این صنعت در شهرهایی که تنها چوب این محصول در آن تولید می‌شود، جلوگیری شود.

استاد مروار بافی با تأکید بر پراکنده بودن مراحل ساخت صنعت مرواربافی بیان کرد: تأمین اجتماعی بعضی از مروار بافان را از بیمه به دلیل تعطیلی کارگاه حذف کرده درحالی‌که ساخت یک محصول مروار بافی با چهار متر ارتفاع درجایی غیر کارگاه مانند خانه انجام می‌شود.

بیش از ۱۰۰۰ مروارباف در گیلان فعالیت می‌کنند

مدیرکل میراث فرهنگی استان گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: ۴۰۰ مروارباف به طور رسمی و بیش از هزار نفر نیز به صورت غیر رسمی در این حرفه در گیلان فعالیت می‌کنند.

شهرود امیر انتخابی با بیان اینکه در حوزه مروار ۲۵۰ خانوار در کار مرواربافی هستند، گفت: تمام اعضای خانواده از راه مرواربافی کسب درآمد می‌کنند، در شهرستان آستانه‌اشرفیه هیچ هنرمندی مرواربافی در حوزه صنایع دستی بیکار نیست و همه مشغول فعالیت هستند.

وی با اشاره به استقبال بسیار زیاد مردم از صنعت مرواربافی افزود: به دلیل استقابل و فروش زیاد مروار در داخل کشور صادرات این محصول به خارج از کشور زیاد نیست.

مرواربافان برای فروش محصولات خود نیاز به بازارچه صنایع دستی ثابت و شناسنامه دار دارند اما چیزی که اکنون در اختیار آن‌ها است بازارچه‌های محلی و زمان داری است که نیازهای شهرستان را در حوزه مرواربافی برآورده نمی‌کند.

در روزگاری که شرایط اقتصادی کشور با مشکلاتی عدیده‌ای مواجه است و توجه به صنایع‌دستی ازجمله مروار بافی علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار موجب درآمد سالیانه ۱۰۰ میلیون تومانی برای استادکاران این رشته می‌شود، بنابراین، لازم است دولت به این صنعت توجه ویژه داشته و در ثبت ملی برند مرواربافی به نام آستانه‌اشرفیه بکوشد.

انتهای پیام/فارس