ساختمان تاریخی اداره نوغان لنگرود ثبت ملی شد/ احیا و تغییر کاربری شاید وقتی دیگر

به گزارش گیلانستان، مهری شیرمحمدی؛ بنای تاریخی اداره نوغان لنگرود به‌تازگی توسط شورای ثبت میراث فرهنگی کشور، در فهرست آثار ملی ثبت شده است، اما مرمت و تغییر کاربری این ساختمان تاریخی که در مالکیت اداره نوغان شهرستان لنگرود قرار دارد، مستلزم همکاری این اداره و متولیان فرهنگی این شهر است.

ایجاد موزه ابریشم در ساختمان اداره نوغان لنگرود که بنایی به‌جامانده از دوره پهلوی اول است، سال‌هاست از سوی مسئولان وعده داده می‌شود اما این ساختمان دولتی رها شده، هر روز فرسوده‌تر می‌شود.

بنای قدیمی اداره نوغان شهر لنگرود، نماد روزگاری است که نوغانداری و تولید ابریشم در شهرستان لنگرود، رونق زیادی داشت. ابریشم بیشترین سهم تولیدات را داشته و از چای و برنج، پیشی داشت. اینکه چرا صنعت پرسود ابریشم، به چنین وانفسایی رسیده، از رخ زرد ساختمان قدیمی اداره نوغان لنگرود، پیداست و باغ ها و توت‌زارهای دولتی و خصوصی که یکی یکی نابود می‌شوند. خوشبختانه با تلاش‌های دوستدارن میراث فرهنگی، بالاخره این بنای دوره پهلوی در فهرست آثار ملی ثبت شد، اگرچه شماره ثبت آن هنوز به استان گیلان ابلاغ نشده است، اما امید است نماینده شهرستان لنگرود، بتواند با چانه زنی و همگرایی بین اداره نوغان و مدیریت شهری این شهر، این ساختمان فرتوت را احیا و به عنوان موزه ابریشم لنگرود تغییر کاربری دهد.

این بنا، کمی جلوتر از میدان ابریشم و در نزدیکی خیابان شهید باهنر لنگرود قرار دارد. میدان کوچکی که المان آن کرم‌های ابریشمی است که بر روی یک پایه بتنی نیم دایره، در حال خوردن برگ‌های درخت توت هستند. بنا در ضلع جنوبی «اداره توسعه نوغانداری شهرستان لنگرود» قرار دارد. بنایی که از ابتدای احداث نیز خوش شانس نبود. این بنا قرار بود در سه طبقه ساخته شود ولی بنابر روایت‌هایی، بودجه سه طبقه دریافت و بنا در ۲طبقه ساخته شد.

یکی از اعضای انجمن مفاخر فرهنگی شهر لنگرود، روایت جالبی از ساخته شدن این بنا دارد. «محمد محمدی بندری» می‌گوید: این بنا در دوره پهلوی اول ساخته شد. به گفته آقای شهدی از کارکنان اداره نوغان شهر لاهیجان این بنا قرار بود سه طبقه ساخته شود و بودجه آن نیز برای احداث سه طبقه بحساب شهرستان ریخته شده بود. پس از اتمام کار، شکایتی به تهران رفت که ساختمان ۲طبقه ساخته شده است.

وی با اشاره به حضور یک بازرس از تهران و بررسی موضوع شکایت ادامه داد: آن زمان مثل حالا تصویربرداری و امکانات برقراری ارتباط با سرعت بالا نبود و ارسال مکاتبات اداری به‌صورت نامه و در زمان طولانی صورت می گرفت. گویا بازرس روانه شده از تهران هم با سازنده تبانی می‌کند و از سازنده می‌خواهد به سرعت یک اتاقک مانندی در طبقه فوقانی بسازد. بازرس هم با گرفتن عکسی از آلونک طبقه سوم، گزارش می‌دهد که این بنا در سه طبقه ساخته شده است.

محمد بندری با اشاره به کاربری اداری آن بنا می‌گوید: قبلا این ساختمان بخش اداری بود و کارخانه ابریشم‌کشی هم در حیاط بزرگ اداره نوغان قرار داشت. بعدها کارخانه قدیمی فرسوده شد و کارخانه جدیدتری با دستگاه‌های ژاپنی دایر کردند. اکنون کارخانه فعال نیست و بیشتر به عنوان اداره نوغان کاربری دارد و در حد توزیع تخم نوغان و خرید پیله تر فعال است. بعدها در حیاط همان اداره ساختمان مسکونی برای سکونت رئیس شرکت نوغانداری ساختند و آن بنای قدیمی تا حوالی دهه۸۰ به‌عنوان خانه سرایداری کاربری داشت. بعدها سرایداری هم تخلیه و عملا بنای دوره پهلوی رها شده و متروک گردید.

این پژوهشگر و فعال فرهنگی لنگرود همچنین می‌گوید: ثبت ملی و احیای این ساختمان سال‌هاست از سوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی شهرستان لنگرود دنبال می‌شود.

بندری با بیان اینکه انجمن مفاخر فرهنگی لنگرود فاقد مکان مشخصی است، پیشنهاد می دهد پس از احیا و تغییر کاربری بنا، این ساختمان در اختیار فعالان فرهنگی لنگرود قرار گیرد.

معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان هم می‌گوید: با تلاش میراث فرهنگی گیلان و ارسال پرونده معرفی بنای اداره نوغان لنگرود، بالاخره این بنا توسط دبیرخانه شورای ثبت کشور در فهرست آثار ملی ثبت شد و به‌زودی شماره ثبت آن به استان ابلاغ می گردد.

«ولی جهانی» با تاکید بر احیا و مرمت این بنا می‌گوید: چون این بنا در مالکیت اداره دولتی است، قانونا اداره میراث فرهنگی نمی‌تواند هزینه‌ای برای مرمت پرداخت کند.

وی می‌افزاید: در راستای احیا و تغییر کاربری این بنا، بارها مکاتباتی با اداره نوغان صورت گرفته و با مدیریت شهری و شهرداری لنگرود نیز مذاکراتی صورت گرفته است.

جهانی همچنین گفت: شهرداری لنگرود، وعده داده تا این بنا را به عنوان موزه ابریشم شهر لنگرود تغییر کاربری خواهد داد. در صورت احیای این بنا، میراث فرهنگی می تواند برای تجهیز و تغییرکاربری به موزه ابریشم با مدیریت شهری همکاری کند.

پایان پیام/شبستان