آفت جدید تالاب

پاکسازی و رهاسازی بچه ماهی در تالاب عینک موجب شده بر میزان پرندگانی که تالاب عینک را برای زمستان‌گذارنی انتخاب کنند، افزایش یابد. ایجاد سایت پرنده نگری در حاشیه تالاب یکی از جاذبه های گردشگری است.

به گزارش گیلانستان، مهری شیرمحمدی؛ اول بار« جیمز فریزر بازرگان انگلسیی» (۱۸۳۴م) نام آن را در سفرنامه اش ثبت کرد. او که در زمان فتحعلیشاه قاجار به دیدار این تالاب رفته بود، در سفرنامه اش نام آن را « اینوک» نوشت. ناصرالدین شاه نیز در سفرش به گیلان هوس کرد وسط دریاچه رشت اتراق کند. وی در سفرنامه اش می نویسد: « وسط پل عینک گفتم آفتابگردان زدند. ما از پل رد شده، به راه افتاده رفتیم آب تا سینه اسب را می گرفت. اما گل و باتلاق مطلقا وجود نداشت.» شاه قاجار سوار بر اسب، از امتداد دریاچه آنقدر بنفشه می چیند تا به شفت و فومن می رسد. توصیفات ناصرالدین شاه نشان می دهد در آن زمان دریاچه عینک رشت وسعت زیادی داشته است.

با سرد شدن هوا در منطقه شمالی و سیبری از نیمه پاییز، پرندگان مهاجر، سواحل جنوبی دریای کاسپین را برای زمستان‌گذارانی انتخاب می کنند. این روزها اگر به تالاب های گیلان سری بزنید، انواع مرغابی سانان را می بینید. به گفته رئیس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل محیط زیست گیلان، پرندگان مهاجر به ۳۷ زیستگاه و تالاب و ۲۷۰ کیلومتر ساحل استان گیلان مهاجرت کرده اند.

مهم‌ترینِ تالاب هایی که مقصد پرندگان مهاجر است؛ تالاب بین‌المللی انزلی، پارک ملی بوجاق بندر کیاشهر، تالاب امیرکلایه و بارکوسرای لاهیجان، تالاب استیل عباس‌آباد آستارا، تالاب آق و جوکندان است. به گفته علی‌نژاد سال گذشته ۱۳۵ هزار و ۵۹۵ قطعه پرنده مهاجر در گیلان زمستان‌گذرانی کردند.

این روزها، اگر به تالاب عینک در محدوده شهر رشت بروید، زیبایی های تالابی که در سه حوزه آبی شکل عینک را به تصویر می کشد، مقصد زمستان‌گذرانی گونه ای مرغابی سان سیاه رنگ مهاجر است که سال های قبل کمتر این تالاب را انتخاب می کرد.

مشاور زیست محیطی شهرداری رشت در حوزه تالاب عینک، می گوید: «باکلان» های سیاه رنگ، تنها گونه پرنده در تالاب عینک نیست و این تالاب زنده زیستگاه متنوعی از پرندگانی است که این تالاب درون شهری را برای زیست انتخاب کرده اند.

«محمد دهدار» اضافه می کند: پرنده هایی همچون؛ ماهی خورک، پلیکان پا خاکستری، چرخ ریسک سر آبی، حواصیل شب، کشیم بزرگ، کاکائی سر سیاه کوچک، چنگر نوک سرخ، سینه سرخ و باکلان بزرگ برخی از گونه های حیات وحش این تالاب است.

وی با تاکید بر حفظ اکوسیستم این تالاب اظهار می کند: در حال حاضر تنها معضل این تالاب سنبل آبی و ورود آلاینده هایی همچون فاضلاب به تالاب نیست. رها سازی «لاک پشت گوش قرمز» توسط شهروندان به این تالاب -که گونه ای مهاجم است- زیستگاه دیگر گونه های گیاهی و جانوری این تالاب را به مخاطره انداخته است.

به گفته وی لاک پشت گوش قرمز، بومی آمریکا و مکزیک بوده و در بسیاری از کشورها به عنوان حیوان خانگی به‌فروش می رسد. ورود این حیوان به ایران در ایام نوروز سالهای اخیر و رهاسازی توسط شهروندان در تالاب ها، موجب شده، اکوسیستم تالاب ها مورد مخاطره قرار گیرد.

معاون اسبق خدمات شهری منطقه ۴شهرداری رشت مهمترین علت افزایش پرندگان مهاجر را پاکسازی مرتب تالاب عینک از گیاه مهاجم سنبل آبی از سال ۱۳۹۵ و رهاسازی و تکثیر بچه ماهی در این تالاب داخل شهری رشت عنوان می دارد.

«مهران حافظ بستانی» با اشاره به پاکسازی تالاب عینک از گیاه مهاجم و خطرناک سنبل آبی می گوید: از تابستان سال ۱۳۹۵، پاکسازی تالاب عینک از سنبل آبی در دستور کار مدیریت منطقه ۴ قرار گرفت و این پاکسازی، هرساله تداوم داشته است.

وی اضافه کرد: بعد از پاکسازی در سال نخست در پاییز همان سال، تهیه و رهاسازی بچه ماهی های گرم آبی در تالاب عینک صورت گرفت و در زمستان همان سال شاهد حضور پرندگان مهاجر به تالاب عینک بودیم و با سردشدن هوا، و ماندگاری پرندگان، مشخص شد پرندگان مهاجر، تالاب عینک را مناسب و برای زمستان‌گذارانی این تالاب انتخاب کنند.

این کارشناس شهرداری با اشاره به موقعیت و وسعت تالاب عینک، می افزاید: تالاب عینک به طول ۵۰۰۰ متر و عرض متغیر ۱۵۰متر، به صورت نواری در مسیر ارتباطی رشت- فومن کشیده شده است و ایجاد سایت پرنده نگری در این تالاب، به‌ویژه در فصل زمستان که مقصد پرندگان مهاجر است تنها یکی از جنبه های توسعه گردشگری در تالاب عینک می تواند باشد.

پایان پیام/شبستان