ساخت و ساز و فرسایش خاک بلای جان طبیعت گردنه حیران

به گزارش گیلانستان منطقه روستایی، جنگلی، مرتعی و کوهستانی حیران با ۲ هزار و ۲۰۰ هکتار مساحت در ۳۰ کیلومتری شهرستان مرزی بندر آستارا در شمال غربی استان گیلان واقع شده و از اماکن گردشگر پذیر کشور محسوب می‌شود. طبق قانون، هرگونه ساخت و ساز و تغییر کاربری در اراضی زراعی، باغی و منابع طبیعی ممنوع است اما متأسفانه در طول سال‌های اخیر به دلیل برخی ناهماهنگی‌ها در دستگاه‌های اجرایی عده‌ای از فرصت استفاده کرده و در جنگل‌ها و مراتع منطقه کوهستانی و گردشگر پذیر حیران ساخت و ساز کردند و همین موضوع طبیعت بکر این منطقه را در خطر نابودی قرار داده است.

در برخی موارد شاهد تخریب ویلاهای ساخته شده و غیر مجاز در گردنه حیران بودیم اما همچنان این منطقه با چالش‌هایی مانند قاچاق چوب و ساخت و ساز غیر مجاز روبرو است، هرچند که روند تخریب جنگل‌های این منطقه نسبت به گذشته سیر نزولی دارد.

اقدامی دیر در نجات طبیعت زیبای حیران

در سال ۱۳۹۴ بود که گردنه کوهستانی حیران و بحث زمین خواری و تخریب طبیعت آن سوژه اول رسانه‌ها شد و مسئولان به ساخت و ساز در این منطقه جنگلی حساس شده و خواستار مشخص شدن عاملان این تخریب و سوءاستفاده‌ها شدند.

در آن برهه از زمان ادعاهای درست و نادرست افراد و مقامات وقت بیش از آنکه بر حمایت از طبیعت زیبای گردنه حیران باشد، مرثیه‌ای بود که بر طبیعت زیبا و زیست بوم بی زبان آن خوانده شد. کشیدن بحث ساخت و سازهای بی رویه به صحن علنی مجلس شورای اسلامی و ورود قاطع قوه قضائیه برای مبارزه با زمین خواری و در راستای حفظ طبیعت و محیط زیست در یکی از زیباترین مناطق طبیعی کشور، اقدام بسیار خوبی بود که دست دلالان و چپاولگران منابع طبیعی را در این منطقه قطع کرد اما دیگر بسیار دیر شده بود، چرا که روستا و گردنه حیران دیگر تبدیل به تفریح شخصی و خانوادگی افرادی شده بود که به معنای واقعی به تخریب طبیعتی روی آورده بودند که نسل‌ها در آن سهیم هستند.

تمامی اقدامات مسئولان ارشد نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران درباره انفال در راستای تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری صورت می‌گیرد و با توجه به اینکه فرهنگ و ادبیات مردم مرزنشین آستارا برگرفته از اصالت ریشه دار این منطقه می‌باشد، شایسته است که درباره حفظ طبیعت بکر این منطقه و تخریب واحدهای به ناحق ساخته شده در آن توجه ویژه شود.

همین ساخت و سازهای غیر مجاز، منطقه حیران را با زیبایی شگفت انگیز و آوازه دیرینه اش در مسیر سخت و غمناکی قرار داده و دوستداران طبیعت دیگر لذت چندانی از این مواهب الهی به دلیل ساخت و سازهای زیاد نمی‌برند و این منطقه جذاب کشور را ساختمان‌های ویلایی شکیل و رنگارنگ محاصره کرده است.

فرایندهای فیزیکی فرسایش خاک در منطقه حیران / ‏دغدغه تغییر کاربری اراضی‌

به جابه جایی لایه بالایی خاک فرسایش خاک می‌گویند که یک نوع از تخریب خاک محسوب می‌شود و این روند به دلیل فعالیت عواملی مانند انسان، آب، برف و کوهستان رخ می‌دهد. متأسفانه فعالیت‌های انسانی شامل قطع درختان، ساخت و ساز غیر مجاز، جاده سازی و شهرک نشینی که از عوامل انسانی تأثیر گذار بر فرسایش خاک هستند، بر منطقه کوهستانی حیران اثر منفی گذاشته و نرخ فرسایش خاک در این منطقه را افزایش داده است.

در ماه‌های گذشته رانش زمین در منطقه کوهستانی حیران افزایش یافته و بر اساس تحقیقات محلی و میدانی بارش باران، روان آب‌ها و کاهش پوشش‌های گیاهی در کنار ساخت و سازهای غیر مجاز از جمله عوامل منفی این رانش‌ها است که به مرز خطر رسیده و موجبات فرسایش خاک این منطقه را سبب شده است.

دغدغه‌ای که دوستداران طبیعت را در حوزه صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست رنج می‌دهد، تغییر کاربری اراضی منطقه حیران است که به وضوح شاهد تخریب ۵۰ درصدی مراتع آن هستیم. بالا بودن تخریب طبیعت و فرسایش خاک در این منطقه خطر رانش را در مواقع بارانی افزایش داده و زمینه‌ای فراهم کرده تا همواره این منطقه در معرض یک تهدید جدی در مقابل برخی حوادث باشد.

با نگاهی به کشور مقابل گردنه حیران یعنی جمهوری آذربایجان می‌توان به راحتی مشاهده کرد که این کشور همسایه سعی کرده تا طبیعت را بکر و زیبا نگه دارد اما در این سوی مرز یعنی در ایران دست به تخریبی نگران کننده زده شده که قطعاً عواقب خاص خود را دارد.

نظارت ویژه به منطقه حیران

بخشدار مرکزی آستارا در این رابطه، اظهار کرد: هیچ گونه ساخت و سازی در منطقه گردشگر پذیر حیران صورت نمی‌گیرد و اگر ساخت و سازی هم باشد تنها در داخل طرح هادی و با ارائه مجوزهای قانونی لازم است.

بابک باستانی افزود: نظارت‌ها در منطقه حیران به صورت مستمر و با جدیت تمام انجام می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه از هرگونه تغییر کاربری غیر مجاز در روستای حیران جلوگیری می‌شود، گفت: بخشداری مرکزی آستارا از ساخت و سازها و تغییر کاربری‌های بی رویه و غیر متعارف در داخل و خارج از طرح هادی جلوگیری می‌کند.

بخشدار مرکزی آستارا ادامه داد: طبیعت منطقه حیران دارای ماهیت کشاورزی و دامداری است و به فضای سبز و باغات این منطقه باید به عنوان یک نعمت الهی توجه شود.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه بقای بشر در گرو حفظ منابع طبیعی و محیط زیست است، اظهار کرد: بر هر گونه ساخت و ساز به صورت منطقی و مدیریت شده در این منطقه نظارت می‌شود.

ضرورت نصب دیوار حائل در مسیر جاده‌ای حیران

رئیس اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای آستارا در این رابطه با بیان اینکه در ماه‌های گذشته رانش زمین در برخی از مسیرهای تردد منتهی به گردنه حیران اتفاق افتاده است، اظهار کرد: برای جلوگیری یا تثبیت رانش و لغزش مسیر پرتردد جاده‌ای حیران باید نسبت به احداث دیوار حائل در مناطقی که قابلیت رانش دارند، اقدامات لازم را انجام داد.

رمضان دانش با اشاره به اینکه پوشش‌های گیاهی، طبیعی و جنگلی برخی از نواحی مستعد لغزش در مسیر راه حیران کم شده است، گفت: در زمان بارندگی، رانش‌ها در این مناطق افزایش می‌یابد و تجربه نشان داده پوشش گیاهی و درختی همانند ستون‌های فلزی عمل می‌کنند.

وی با بیان اینکه احداث دیوار حائل در طول مسیر جاده‌ای حیران کاملاً ضروری است و در گذشته از انجام آن کاملاً غفلت شده است، افزود: در بحث تعریض جاده حیران باید اصول فنی و مهندسی کاملاً رعایت شود و اگر این اصول به درستی اعمال شود مشکلی در بحث ترانشه و برم جاده‌ای در منطقه جنگلی حیران پیش نخواهد آمد.

رئیس اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای آستارا با تأکید بر ضرورت حفظ و مراقبت از حریم راه‌ها، گفت: ساخت و سازها در حریم راه‌ها یکی از چالش‌های مهم جاده‌ای این منطقه محسوب می‌شود.

دانش حفظ و حراست از حریم قانونی راه‌های اصلی، فرعی و روستایی حوزه استحفاظی را یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین وظیفه این اداره عنوان و بیان کرد: عوامل راهداری نسبت به نظارت و بازرسی از محور ارتباطی منطقه حیران اقدام و در صورت مشاهده هرگونه ساخت و ساز در حریم قانونی راه از طریق مراجع ذیربط با افراد خاطی برخورد می‌کنند.

حفظ منابع طبیعی و تحویل به نسل‌های آینده کشور

امیدواریم که در بحث مقابله با ساخت و سازهای غیر مجاز و حفظ طبیعت، محیط زیست و منابع طبیعی با جدیت و هوشیاری اقدام شود و اگر جامعه به تخریب جنگل‌ها حساسیت بیشتری نشان دهد، یقیناً کسی جرأت تخریب منابع طبیعی را به خود نخواهد داد. منابع طبیعی تجدید شونده مانند جنگل و مرتع که امروزه در محافل علمی از آن به عنوان بستر حیات انسان‌ها و زیر بنای توسعه پایدار جوامع نام برده می‌شود، نگین سرسبزی است که نه فقط به نسل حاضر، بلکه به تمامی نسل‌های آینده کشور تعلق دارد و باید به خوبی حفظ و به آیندگان سپرده شود.

انتهای پیام/مهر