هویت بومی شهرهای گیلان در مخاطره جدی/ تعارض منافع شهرداری‌ها در حوزه ساخت و ساز

به گزارش گیلانستان، فرهنگ و معماری در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر قرار دارند و هرگز نمی‌توانیم تاثیر فرهنگ یک منطقه بر نوع معماری آن منطقه را انکار کنیم اما باید واکاوی شود چه اتفاقی در شهرهای مختلف استان گیلان افتاد که معماری هر منطقه‌ای رفته رفته از فرهنگ آن فاصله گرفت به طوری‌که این موضوع به دغدغه عامه مردم تبدیل شد.

توجه به مولفه‌های هویت بخش در معماری و شهرسازی عامل ایجاد احساس آرامش و آسایش برای کاربران محیط و داشتن شهرهایی بهتر و سالم‌تر برای زندگی است، در واقع معماری به عنوان یک پدیده اجتماعی از فرهنگ نشأت می‌گیرد و بر روی آن تأثیر می‌گذارد زیرا معماری هر منطقه‌ای ریشه در ادب و فرهنگ آن منطقه دارد و شهرهای مختلف استان گیلان هم از این قاعده مستثنی نیستند.

هر شهری فرهنگ‌های متفاوتی را در خودش جای داده است و مناطق مختلف هر شهر و نوع معماری آن‌ها از دیرباز تداعی کننده فرهنگ و نوع آداب و رسوم مختلف مردم بوده است. به بیان دیگر می‌توان ساخت و سازهای شهری را هم مدرن و به روز پیش برد و هم فرهنگ و نمای سنتی هر منطقه را حفظ کرد، محله‌های قدیمی مانند یک شناسنامه برای هر شهری محسوب می‌شوند که می‌توانند در کنار حفظ بافت شهر باعث جذب گردشگران شوند.

هویت بومی در گیلان آنقدر اهمیت و جای کار دارد که می‌تواند در کنار موارد مختلف در ساخت و ساز و مبلمان شهری و نمای ساختمان‌ها مورد توجه قرار گیرد که صد البته نتیجه چنین رویکردی سبب زنده نگهداشتن هویت بومی در گیلان خواهد شد و این موضوع تنها با حمایت هر چه بیشتر دلسوزان استانی تحقق پیدا می‌کند.

*کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ مانع اجرای ضوابط شهرسازی و ساخت و ساز

«محمد مهدی علیزاده» در همین راستا اذعان کرد: این دستگاه در طرح‌های جامع و تفصیلی یکسری از محدودیت‌ها را ایجاد کرد به عنوان مثال در شهر رشت برای محله خواهر امام یا استادسرا محدودیت‌هایی را قائل شدیم که بر اساس آن ساخت و سازهای جدید بر اساس هویت منطقه به پیش برود.

معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی گیلان افزود: در شهر انزلی برای شنبه بازار و تالاب و در شهر لاهیجان پیرامون محوطه استخر محدویت‌هایی را با ضوابط میراثی برای ساخت و ساز اعمال کردیم تا هویت شهرها حفظ گردد و بدین سبب مرجع صدور پروانه و سازمان نظام مهندسی چه از حیث تراکم و چه از نظر سطح اشغال حتما با میراث فرهنگی هماهنگ شوند.

علیزاده با بیان اینکه در محله استادسرای شهر رشت ساخت و سازهایی که انجام می‌شود نمای خاصی دارند و از یک قاعده پیروی می‌کند یادآور شد: این نمای خاص مصوبه‌ای دارد که در اداره کل میراث فرهنگی گیلان هم تصویب شده است و باعث شده بر اساس ساخت و سازی که در همان مسیر انجام می‌گیرد سایر واحدهای در حال ساخت نیز نسبت به رعایت آن اقدام نمایند.

وی اضافه کرد: گاهی اوقات کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ مانع اجرای ضوابط شهرسازی و ساخت و ساز می‌شوند که دلیل آن هم منافع مالی شهرداری‌ها است به بیان دیگر نبود نظارت‌ها باعث می‌شود زمانی ما متوجه عدم تطابق ساخت و ساز ایجاد شده با هویت شهر می‌شویم که فرآیند ساخت به اتمام رسیده و چاره‌ای جز ارسال پرونده به کمیسیون ماده ۱۰۰ نداریم.

* برای حفظ هویت شهرها باید هزینه کنیم؛ شهرداری‌ها نگاه خود را تغییر دهند

«عباس صابر» میادین و بازارها را جزو عناصر هویت‌ساز شهرها خواند و ضمن تاکید بر کنترل ساخت و سازها در این بخش‌ها عنوان کرد: ما باید از امروز برای هویت آینده شهرهایمان در گیلان کار کرده و برنامه داشته باشیم اما روند فعلی نشان می‌دهد هویت جدیدی برای آیندگان در حال ساخت نیست.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گیلان بازار شهر رشت، میدان شهرداری، محله پیرسرا و باغ محتشم را جزو عناصر هویت‌ساز گیلان و شهر رشت از دیرباز تاکنون ذکر کرد و افزود: برای حفظ هویت‌های فعلی و ایجاد هویت‌های جدید برای نسل‌های آینده قانون، مقررات و دستورالعمل‌های لازم را داریم به شرط آنکه طرح‌های تفصیلی توسط سه نهاد شهرداری، راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی رعایت شود.

وی با بیان اینکه در طرح‌های تفصیلی، میادین، خیابان‌ها و ضوابط نحوه ساخت و سازها کاملا مشخص شده است تصریح کرد: برای حفظ هویت شهرها باید هزینه کنیم بنابراین شهرداری‌ها باید نگاه خود را در بخش کسب درآمد از محل ساخت و سازها کمی تغییر بدهند.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گیلان ضمن تاکید بر لزوم حفظ هویت بومی گیلان و پاسداشت آن اظهار داشت: همه بخش‌ها، دستگاه‌ها و دانش آموختگان معماری در هویت‌بخشی شهرهایمان نقش داریم و اگر یکی از این عناصر به رسالت خود به درستی عمل نکند نگهداشت هویت‌های قدیمی و ایجاد هویت‌های جدید امکان پذیر نخواهد بود.

طبق ضوابط و شاخص‌های مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مورخ ۱۴ اسفند ۱۳۹۱ در راستای بازیابی هویت شهرسازی و معماری اسلامی– ایرانی، استفاده از مصالح بومی در ساخت و سازها الزامی و بکارگیری فناوری‌های نوین صرفا باید در جهت استاندارد کردن، افزایش کیفیت و تنوع مصالح بومی باشد و مانع  هماهنگی طرح معماری بناها با زمینه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی نشود.

بدون تردید اگر ساخت و سازهای جدید و بی‌هویت در شهرهای گیلان همچنان استمرار پیدا کند و نظارتی بر این امر اعمال نشود، بافت‌های احداث شده حتما به بلای جان شهرهای استان و محلات قدیمی آن تبدیل و آشفتگی‌های بصری دو چندان خواهد شد.

پایان پیام/شبستان