مشهورترین اثر عرفانی امام خمینی(ره)، مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه

به گزارش درگیلان، دکتر محمدتقی یونسی رستمی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد رشت یادداشتی نوشت که متن آن در زیر آمده است:

امام خمینی (ره) از محدود شخصیت های دنیای معاصر است که جامع سه ویژگی فقهی، فلسفی و عرفانی است، ایشان علاوه بر دیوان شعر ـ که بعد از رحلت شان انتشار یافت ـ آثار منثوری چون : سرالصلاه، شرح چهل حدیث، شرح دعای سحر و مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه دارند، این اثر در ۱۳۴۹ هـ.ق (۱۳۰۹ش) و در ۲۸سالگی امام خمینی به زبان عربی منتشر شده است، در همه مکاتب الهی و مادی پرسش از هستی، شکل گیری آن، ارتباط وحدت با کثرت و تاثیرپذیری کثرت از وحدت و … از دیرباز مطرح شده است، نویسنده در این اثر با زبان و رویکرد عرفانی و با پشتوانه حکمی کوشیده است تا با استفاده از آیات قرآن کریم و معصومین (ع) به این پرسش ها پاسخ دهد و درنهایت به معرفی انسان کامل و نسبت او با جهان هستی بپردازد.
کتاب دارای دو بخش با عنوان مشکات است، مشکات اول دربردارنده اسرار خلافت محمدیه و ولایت علویه در حضرت علمی خداوند است، این مشکات دارای ۵۶فصل با تعبیر مصباح است، مشکات دوم دارای ۳فصل (مصباح) پیرامون آثار ولایت و نبوت در عالم عینی و عالم امر و خلق می باشد، سه مصباح به بخش های کوچکتری به نام نور تقسیم شده اند. امام خمینی (ره) در حوزه علمیه قم و نجف اشرف دروس شرح منظومه اسفار، سطوح فقه و اصول را تدریس فرمودند، در این اثر نیز به تفصیل درباره اشعار اربعه (سفرهای چهارگانه) توضیحاتی بیان کردند، درواقع ایشان از حکمت متعالی که حد فاصل عرفان و فلسفه است، بهره بردند و می توان مدعی شد مصباح الهدایه ،دارای زبان فلسفی ـ عرفانی است.
نویسنده با زبانی رسا و ساده و با مهارت تمام مضامین غامض عرفانی و فلسفی را در عبارت هایی نسبتاً کوتاه بیان کردند. این اثر اولین بار قبل از پیروزی انقلاب اسلامی توسط سید احمد فهری ترجمه شد، حسین مستوفی مجدداً آن را ترجمه کرد، این ترجمه با مقاله مفید و مفصل جلال الدین آشتیانی در ۱۳۷۲ش توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام انتشار یافت و درنهایت حسین ممدوحی در کتابی مستقل با عنوان “عرفان در نظر وحی و برهان با شرح کتاب مصباح الهدایه” در ۱۳۸۹ آن را از طریق موسسه چاپ و نشر عروج به چاپ رسانده است.
حضرت امام در حین و پایان کتاب، دو نکته را مورد تأکید قرار داده اند : مباحث عرفانی صرفاً از طریق مطالعه و کسب دانش حاصل نمی شود و سالک باید به طور عملی مراقبه و مجاهده کند و نباید اسرار الهی را در اختیار نااهلان و نامحرمان قرار دهد.

 دکتر محمدتقی یونسی رستمی